АДКРЫ́ТЫЯ ДАГАВО́РЫ,

двухбаковыя і шматбаковыя міжнар. пагадненні, да якіх могуць далучацца і інш. дзяржавы. Адрозніваюць рэгіянальныя і агульныя адкрытыя дагаворы універсальнага характару. Да першых могуць далучацца дзяржавы пэўнага геагр. рэгіёна, да другіх — любая дзяржава. Умовы далучэння вызначаюцца ў дагаворы.

т. 1, с. 111

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДКРЫ́ТЫЯ СІСТЭ́МЫ,

тэрмадынамічныя сістэмы, якія абменьваюцца рэчывам (энергіяй і імпульсам) з навакольным асяроддзем. Да адкрытых сістэм адносяцца хім. і біял. сістэмы (у т. л. і жывыя арганізмы), у якіх бесперапынна працякаюць хім. рэакцыі за кошт паступлення вонкавых рэчываў, а прадукты рэакцый выдаляюцца. У адрозненне ад замкнутых (ізаляваных) сістэм у адкрытых сістэмах немагчыма раўнавага тэрмадынамічная, аднак яны могуць знаходзіцца ў стацыянарных станах, якія характарызуюцца пастаянствам скарасцей хім. рэакцый, пераносу рэчыва і энергіі, а таксама мінім. прыростам энтрапіі.

т. 1, с. 111

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДКРЫ́ТЫЯ І ЗАКРЫ́ТЫЯ МНО́СТВЫ АДКРЫ́ТЫЯ І ЗАМКНУ́ТЫЯ МНО́СТВЫ ў матэматыцы, класы мностваў (гл. Мностваў тэорыя). Мноства наз. адкрытым (АМ), калі яно разам з кожным сваім пунктам змяшчае ў сабе і некаторае яго наваколле, і замкнутым (ЗМ) — калі змяшчае ў сабе ўсе свае межавыя пункты. Напр., інтэрвал на прамой — АМ, адрэзак — ЗМ. Перасячэнне канечнага ліку і аб’яднанне любога ліку АМ з’яўляюцца АМ. Аб’яднанне канечнага ліку і перасячэнне любога ліку ЗМ будуць ЗМ. АМ можна разглядаць у эўклідавай прасторы любога ліку вымярэнняў, у адвольных метрычных і тапалагічных прасторах. Азначэнне ЗМ захоўваецца для мностваў у адвольных метрычных і тапалагічных прасторах.

т. 1, с. 111

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

басано́жкі, -жак, адз. басано́жка, -і, ДМ -жцы, ж.

Лёгкія летнія адкрытыя туфлі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адкры́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адкры́ты адкры́тая адкры́тае адкры́тыя
Р. адкры́тага адкры́тай
адкры́тае
адкры́тага адкры́тых
Д. адкры́таму адкры́тай адкры́таму адкры́тым
В. адкры́ты (неадуш.)
адкры́тага (адуш.)
адкры́тую адкры́тае адкры́тыя (неадуш.)
адкры́тых (адуш.)
Т. адкры́тым адкры́тай
адкры́таю
адкры́тым адкры́тымі
М. адкры́тым адкры́тай адкры́тым адкры́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адкры́ты

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адкры́ты адкры́тая адкры́тае адкры́тыя
Р. адкры́тага адкры́тай
адкры́тае
адкры́тага адкры́тых
Д. адкры́таму адкры́тай адкры́таму адкры́тым
В. адкры́ты (неадуш.)
адкры́тага (адуш.)
адкры́тую адкры́тае адкры́тыя (неадуш.)
адкры́тых (адуш.)
Т. адкры́тым адкры́тай
адкры́таю
адкры́тым адкры́тымі
М. адкры́тым адкры́тай адкры́тым адкры́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адкры́ты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адкры́ты адкры́тая адкры́тае адкры́тыя
Р. адкры́тага адкры́тай
адкры́тае
адкры́тага адкры́тых
Д. адкры́таму адкры́тай адкры́таму адкры́тым
В. адкры́ты (неадуш.)
адкры́тага (адуш.)
адкры́тую адкры́тае адкры́тыя (неадуш.)
адкры́тых (адуш.)
Т. адкры́тым адкры́тай
адкры́таю
адкры́тым адкры́тымі
М. адкры́тым адкры́тай адкры́тым адкры́тых

Кароткая форма: адкры́та.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ло́дачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. гл. лодка.

2. звычайна мн. Адкрытыя жаночыя туфлі без раменьчыка і зашпількі.

Яна прыгожа прытупвала сваімі новенькімі лодачкамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

sandal [ˈsændl] n. санда́ля; басано́жка;

dancing sandals адкры́тыя ба́льныя ту́флі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

беляшы́, ‑оў; адз. бяляш, беляша, м.

Печаныя круглыя адкрытыя піражкі з мясной начынкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)