адкрыва́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. адкрыва́ю адкрыва́ем
2-я ас. адкрыва́еш адкрыва́еце
3-я ас. адкрыва́е адкрыва́юць
Прошлы час
м. адкрыва́ў адкрыва́лі
ж. адкрыва́ла
н. адкрыва́ла
Загадны лад
2-я ас. адкрыва́й адкрыва́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час адкрыва́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адкрыва́ць несов., в разн. знач. открыва́ть; (делиться с кем-л. чем-л. — ещё) посвяща́ть (кого во что); (части тела — ещё) обнажа́ть; см. адкры́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адкрыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адкрыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адкрыва́ць гл. адкрыць

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адкры́ць, -ры́ю, -ры́еш, -ры́е; -ры́ты; зак., што.

1. Тое, што і адчыніць.

А. хату.

А. вокны.

2. Зрабіць даступным для чаго-н., раскрыць, распячатаць, адкаркаваць і пад.

А. кансервы.

А. бутэльку А. пісьмо.

3. Раскрыць, разамкнуць.

А. кніжку.

А. ноты.

А. вочы.

4. Зняць што-н. зверху, агаліць.

А. твар.

А. грудзі.

5. Увесці ў дзеянне, пусціць што-н.

А. газ.

А. ваду.

6. Выявіць, паведаміць адкрыта, не тоячыся, што-н.

А. праўду.

А. свае планы.

7. Даць шырокія магчымасці для развіцця чаго-н.

А. дарогу новаму.

8. Пачаць што-н., пакласці пачатак якім-н. дзеянням, дзейнасці.

А. сход.

А. рахунак.

А. тэатральны сезон.

А. агонь (пачаць страляць).

9. Устанавіць наяўнасць, існаванне чаго-н. у выніку даследавання.

А. залежы вугалю.

А.

Амерыку (перан.: сказаць, аб’явіць тое, што даўно вядома; іран.).

10. Заўважыць невядомыя да гэтага здольнасці, якасці.

А. у сабе талент.

|| незак. адкрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адкрыццё, -я́, н. і адкрыва́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

открыва́ть несов.

1. (дверь, окно, шкатулку) адчыня́ць, адкрыва́ць; (штору, занавес) адкрыва́ць;

2. (начинать) пачына́ць, распачына́ць; (собрание, заседание и т. п.) адкрыва́ць;

3. (класть начало существованию) адкрыва́ць;

4. (пускать, вводить в действие) пуска́ць, дава́ць, адкрыва́ць;

5. (предоставлять) адкрыва́ць, дава́ць;

6. (обнажать) адкрыва́ць;

7. (раскрывать) разго́ртваць; (глаза) расплю́шчваць, адкрыва́ць; (рот) разяўля́ць, адкрыва́ць;

8. перен. (разоблачать) выкрыва́ць, выяўля́ць;

9. перен. (откровенно сообщать) адкрыва́ць, выка́зваць;

10. (о научных открытиях) адкрыва́ць; см. откры́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

распеча́тывать несов. адкрыва́ць; раздруко́ўваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адкрыва́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. адкрываць — адкрыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адкрыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да адкрыцца.

2. Зак. да адкрываць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лы́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

То адкрываць, то закрываць вочы, маргаць.

◊

Лыпаць вачамі —

1) бяссэнсава маргаць ад разгубленасці, збянтэжанасці, страху;

2) маўчаць, не ведаючы, што сказаць.

|| аднакр. лы́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. лы́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)