Агіднае 1/71; 7/72; 8/595; 11/482

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

АГІ́ДНАЕ,

катэгорыя эстэтыкі, праз якую вызначаюць негатыўную эстэт. каштоўнасць прадметаў і з’яў рэчаіснасці. Агіднае — антыпод прыгожаму, але цесна звязана з ім і інш. эстэт. катэгорыямі (узнёслым, камічным, трагічным), таму што ў негатыўнай і скрытай форме сцвярджае пазітыўны эстэт. ідэал. Агіднае ўвасабляе частку агульнай карціны развіцця чалавека (дабро і зло, прыгожае і агіднае), што было выкарыстана ў тэорыі эстэтыкі і практыцы мастацтва Адраджэння і Асветніцтва. У сучасным мастацтве таксама прасочваецца тэндэнцыя ўвасаблення агіднага ў спалучэнні з вонкавым аздабленнем — як спроба пашырыць разнастайнасць мастацтва (дэкадэнцтва) або як новы імпульс павышэння цікавасці да мастацтва (фільмы «жахаў»).

В.А.Салееў.

т. 1, с. 74

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

агі́дны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. агі́дны агі́дная агі́днае агі́дныя
Р. агі́днага агі́днай
агі́днае		 агі́днага агі́дных
Д. агі́днаму агі́днай агі́днаму агі́дным
В. агі́дны (неадуш.)
агі́днага (адуш.)		 агі́дную агі́днае агі́дныя (неадуш.)
агі́дных (адуш.)
Т. агі́дным агі́днай
агі́днаю		 агі́дным агі́днымі
М. агі́дным агі́днай агі́дным агі́дных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

по́скудзь, -і, ж. (разм., пагард.).

Пра каго-н. агіднага, паскуднага або пра што-н. агіднае, паскуднае.

Не чалавек, а п.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паску́дзінка

‘нягоднік, нягодніца; нешта брыдкае, агіднае, непрыстойнае’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. паску́дзінка паску́дзінкі
Р. паску́дзінкі паску́дзінак
Д. паску́дзінцы паску́дзінкам
В. паску́дзінку паску́дзінкі
Т. паску́дзінкай
паску́дзінкаю		 паску́дзінкамі
М. паску́дзінцы паску́дзінках

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

га́дасць, -і, мн. -і, -ей, ж. (разм.).

1. Прадмет, які выклікае непрыемнае, агіднае пачуццё.

Выкінь гэту г.

2. Агідны, нізкі ўчынак; брыдкія словы.

Рабіць гадасці.

Гаварыць гадасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жу́пел, -а, м.

1. Згодна з рэлігійнымі ўяўленнямі хрысціян: гарачая смала, падрыхтаваная ў пекле для пакарання грэшнікаў (уст.).

2. перан. Нешта страшнае, агіднае; пужала.

Быць жупелам для каго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кашма́р, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Цяжкі, жудасны сон.

2. Што-н. жахлівае, агіднае, непрыемнае.

Кашмары мінулага жыцця.

|| прым. кашма́рны, -ая, -ае.

К. сон.

Кашмарная ноч.

Кашмарнае надвор’е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

despicable [dɪˈspɪkəbl] adj. fml агі́дны;

a despicable crime агі́днае злачы́нства

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sickening [ˈsɪkənɪŋ] adj. га́дкі, агі́дны;

a sickening sight агі́днае відо́вішча

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)