ага́ткі, -так, адз. ага́тка, -і, ДМ -тцы, ж.
Лекавая і дэкаратыўная расліна сямейства складанакветных з белымі або ружовымі кветкамі.
|| прым. ага́ткавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ага́ткі, -так (ед. ага́тка ж.) бот. коша́чья ла́пка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агаткі, ‑так; адз. агатка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Лекавая і дэкаратыўная расліна сямейства складанакветных з белымі або ружовымі кветкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АГА́ТКІ
(Antennaria),
род шматгадовых травяністых або паўкусцікавых раслін сям. складанакветных. Больш за 100 відаў, пашыраных па ўсім зямным шары, асабліва ў арктычных і высакагорных раёнах (акрамя Афрыкі). На Беларусі трапляюцца агаткі двухдомныя (агаткі dioica), нар. назвы: сухотнік палявы, кацалапкі, сухапут, аўдулькі, коткі, пух. Растуць у хваёвых лясах, на сухіх лугах і схілах.
Расліны выш. 5—30 см, двухдомныя, густа апушаныя. Кветкі белыя (двухполыя) або ружовыя (песцікавыя). Суквецце — кошык шыр. 5—6 мм. Плод — сямянка з чубком. Выкарыстоўваецца ў лек. і дэкар. мэтах.
т. 1, с. 73
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ага́ткі ’Antennaria’ (БРС). Відавочна, прыпадабненне акоткі да антрапоніма Агата. Параўн. акоцце.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ага́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ага́тка |
ага́ткі |
| Р. |
ага́ткі |
ага́так |
| Д. |
ага́тцы |
ага́ткам |
| В. |
ага́тку |
ага́ткі |
| Т. |
ага́ткай
ага́ткаю |
ага́ткамі |
| М. |
ага́тцы |
ага́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мятлі́сты, ‑ая, ‑ае.
Такі, як мяцёлка, пышны. Зусім не відаць Агаткі: вусаты ячмень з аднаго боку, з другога — мятлісты авёс. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сухо́ткі ’агаткі, Antennaria dioica (L.) Gaertn.’ (паўн.-зах., ЛА, 1). Магчыма, першаснае ⁺сухо́тка ўтворана ад прыметніка сухо́ткі ’вельмі сухі’ (Цых.), гл. сухоты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Снаўдулі́, снаўда́лі, снаўдэ́лі ‘агаткі, Antennaria Gaertn.’ (брасл., швянч., ігн., Сл. ПЗБ). З літ. snaudãlės ‘тс’, ад snausti ‘драмаць’, параўн. ад іх спаць хочацца (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухапу́т 1 ’худы, нязграбны, гультаяваты чалавек’ (Ян.). Вытворнае ад сухі (гл.) пад уплывам страхапуд, гл.
Сухапу́т 2 ’агаткі, Antennaria Yaertn.’ (гродз., Кіс.). Няясна; відаць, нейкім чынам звязана з наступным словам, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)