Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Абрака́цца ’абяцаць выканаць якую-небудзь справу ў імя бога, даваць абет’ (Шат., Сцяшк., Касп., Арх. ГУ, КЭС), абрачыся ’ахвяравацца’ (КЭС) да ob‑rekati sę. Не зусім зразумела словаўтваральная мадэль і, у прыватнасці, зваротны характар дзеяслова, якія супярэчаць семантыцы. Арэал пашырэння слова сведчыць, магчыма, аб тым, што гэта калька. Верагодным словам-крыніцай з’яўляецца літ.apžadė́s ’урачыста абяцаць’ пры žadė́ti ’гаварыць адзін аднаму’ (= rekati sę).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
vow
[vaʊ]
n.
1) урачы́стае абяца́ньне
a vow of secrecy — заро́к трыма́ць таямні́цу
2) абрачэ́ньне n.; заро́к -у m.
to take vows — абрака́цца, ста́цца мана́хам ці мана́шкай
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Про́шча1 ’месца (крыніца, камень) у лесе, сярод балота, надзеленае надзвычайнай сілай; святое месца’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Шат., Касп., Доўн.-Зап.), ’капліца’: абракацца хадзілі людзі ў прошчу (светлаг., SOr, 39, 356); ’багамолле’ (Нас.). Укр.про́ща ’паломніцтва; адпушчэнне грахоў; надмагільная прамова’, рус.про́ща ’адпушчэнне грахоў, цудоўнае выздараўленне’, ст.-рус.проща ’тс’. Паводле Фасмера (3, 387), узыходзіць да *prostja ад prostъ (гл. просты), першапачаткова ў значэнні ’вольны’, параўн. ст.-бел.простый ’свабодны, вольны’, у тым ліку ’вольны ад хваробы, грахоў’, чэш.prostiti ’вызваліць’, ст.-рус.простити ’зрабіць здаровым’, укр.прости́ти ’дараваць’, што паўплывала на першасную семантыку слова (гл. ЕСУМ, 4, 606).
Про́шча2 ’неахайніца’ (Касп.). Этымалагічна ўзыходзіць да просты (гл.), г. зн. ’непрыбраная, недагледжаная жанчына’; да семантыкі параўн. проставалосая ’з непрычасанымі валасамі на галаве’, да фанетыкі ст.-бел.прощъ ’проста, прама’. Параўн. яшчэ прасцяк, прастуха і да т. п.