Пагадненне аб абмене насельніцтвам паміж СССР і ПНР (1945) 12/56

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

менавы́, -а́я, -о́е.

Заснаваны на абмене.

М. гандаль.

Менавая вартасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абме́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. абме́н
Р. абме́ну
Д. абме́ну
В. абме́н
Т. абме́нам
М. абме́не

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

менавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да мены. // Заснаваны на абмене, на мене. Менавы гандаль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

селязёнка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Крывятворны орган, размешчаны ў брушной поласці арганізма пазваночных жывёл і чалавека, які ўдзельнічае ў абмене рэчываў і выконвае ахоўныя функцыі.

|| прым. селязёначны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

селязёнка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Крывятворны орган пазваночных жывёл і чалавека, які таксама выконвае ахоўныя функцыі і ўдзельнічае ў абмене рэчываў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчытападо́бны, ‑ая, ‑ае.

Які мае форму шчыта (у 1 знач.). Шчытападобнае ўпрыгожанне.

•••

Шчытападобная залоза — залоза ўнутранай сакрэцыі чалавека і пазваночных жывёлін, якая прымае ўдзел у абмене рэчываў у арганізме.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адэнілаткіна́за

[ад адэн(азін) + ат(ам) + кіназа]

фермент, які прымае ўдзел у клетачным энергетычным абмене.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БРАЎНШТЭ́ЙН Аляксандр Яўсеевіч

(26.5.1902, г. Харкаў, Украіна — 1986),

савецкі біяхімік Акад. АН СССР (1964), АМН СССР (1945). Герой Сац. Працы (1972). Скончыў Харкаўскі мед. ін-т (1925). З 1928 у мед. навук. установах Расіі, з 1960 у Ін-це малекулярнай біялогіі АН СССР. Навук. працы па абмене амінакіслот і хіміі ферментаў. Адкрыў рэакцыі пераамінавання і абгрунтаваў іх ролю пры азоцістым абмене. Распрацаваў (разам з М.М.Шамякіным, 1952) агульную тэорыю дзеяння ферментаў, якія маюць вітамін B6. Дзярж. прэмія СССР 1941.

т. 3, с. 251

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

хемарэцэ́птары

(ад хема- + рэцэптары)

рэцэптары, якія ўспрымаюць хімічныя раздражненні, у тым ліку змены ў абмене рэчываў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)