Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
абаро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Поўны круг вярчэння.
Кола робіць дзесяць абаротаў у секунду.
2. Асобная частка, стадыя якой-н. дзейнасці, развіцця чаго-н. (спец.).
А. палявых культур.
3. Сукупнасць работ, аперацый, якія складаюць поўны цыкл у выкарыстанні чаго-н. (спец.).
А. вагонаў.
4. Абарачэнне грашовых сродкаў і тавараў для ўзнаўлення, атрымання прыбытку.
А. капіталу.
Пусціць грошы ў а.
Гадавы а.
◊
Узяць у абароткаго (разм.) — аказваць (аказаць) рашучае ўздзеянне на каго-н., прымушаць (прымусіць) весці сябе як належыць.
|| прым.абаро́тны, -ая, -ае (да 3 і 4 знач.).
Абаротныя сродкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абаро́т, -ту м., в разн. знач. оборо́т;
а. ко́ла — оборо́т колеса́;
вал ро́біць сто ~аў — вал де́лает сто оборо́тов;
а. палявы́х культу́р — оборо́т полевы́х культу́р;
а. капіта́лу — оборо́т капита́ла;
◊ узя́ць у а. — взять в оборо́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абаро́т, ‑у, М ‑роце, м.
1. Поўны круг, зроблены пры вярчэнні. Кола робіць дзесяць абаротаў за секунду. Працаваць на малых абаротах.//Спец. Перавернуты пласт. Апрацоўка глебы з абаротам пласта.
2.Спец. Сукупнасць работ, аперацый, якія складаюць поўны цыкл у выкарыстанні чаго‑н., а таксама час, неабходны для гэтага. Абарот вагонаў.
3. Абарачэнне грашовых сродкаў і тавараў, гандлёва-прамысловыя аперацыі на ўзнаўленне і атрыманне прыбытку. Пусціць грошы ў абарот. □ За свае дзесяткі або сотні рублёў, якія маленькія людзі кладуць у банкі або ашчадныя касы, яны атрымліваюць працэнты тры або чатыры капейкі на рубель, а багачы складаюць з гэтых дзесяткаў — мільёны, расшыраюць на гэтыя мільёны свой абарот і нажываюць па дзесяць і дваццаць капеек на рубель.Ленін.// Сродкі, тавары, якія знаходзяцца ў абарачэнні. Гадавы абарот. Гандлёвы абарот.
•••
Браць (узяць) у абаротгл. браць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абаро́тм
1. (кругавыпаварот) Umdréhung f -, -en; Wéndung f -, -en;
абаро́т вако́л Зямлі́Érdumdrehung;
по́ўны абаро́тспарт Kéhrtwendung f;
2.эк Úmlauf m -(e)s, -läufe, Zirkulatión f -, -en (грошай); Úmschlag m -(e)s, -schläge (тавараў);
абаро́т капіта́лу Kapitálumschlag m;
тава́рны абаро́т Wárenzirkulation f;
чэ́кавы абаро́т Schéckverkehr m -s;
грашо́вы абаро́т Géldumlauf m [Géldverkehr m];
пазабі́ржавы абаро́т Fréiverkehr m;
пусці́цьшто-н
у абаро́тetw. in Úmlauf bríngen*;
3.спец Úmlauf m -(e)s, -läufe, Úmdrehung f -, -en;
абаро́т ваго́наў Wágenumlauf m;
ко́лькасць абаро́таў Dréhzahl f -, -en;
сто абаро́таў у хвілі́ну húndert Úmdrehungen in der Minúte;
абаро́т ко́ла Rádumschwung m -(e)s, -schwünge;
◊ узя́цькаго-ну абаро́тj-n ins Gebét néhmen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ВАЛАВЫ́АБАРО́Т прамысловага прадпрыемства, сумарны кошт усіх відаў прадукцыі, вырабленай за справаздачны перыяд. Акрамя валавой прадукцыі ўключае ўнутрызаводскі абарот — вырабы і паўфабрыкаты, выкарыстаныя на вытворчасць гатовай прадукцыі ўнутры прадпрыемства. Афіц. статыстыкай не ўлічваецца. Выкарыстоўваецца на прадпрыемствах для ацэнкі вытв. дзейнасці, а найчасцей пры значных зменах унутр. структуры прадпрыемства — падзеле яго на некалькі самастойных ці аб’яднанні некалькіх прадпрыемстваў у адно.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБАРО́Т КАПІТА́ЛУ,
працэс узнаўлення руху ўсяго авансаванага капіталу, які бясконца паўтараецца. Не супадае з кругаабаротам капіталу. Поўны абарот капіталу адбываецца толькі тады, калі ў грашовай форме вяртаецца авансаваная вартасць асноўнага капіталу і ён аднаўляе сваю матэрыяльную форму. Таму абарот капіталу ахоплівае некалькі кругаабаротаў капіталу. Час, на працягу якога авансаваны ў грашовай форме капітал вяртаецца ў той жа форме да прадпрымальніка, наз. часам абаротам капіталу. Адзінкай вымярэння абароту капіталу служыць год. Хуткасць абароту капіталу вызначаецца па формуле:
, дзе n — колькасць абаротаў, A — адзінка вымярэння, a — час абароту індывід. капіталу. Хуткасць абароту капіталу — паказчык жыццяздольнасці капіталу. На яе ўплываюць час вытв-сці і час абарачэння, а таксама суадносіны асн. і абаротнага капіталу ў авансаваным капітале.