Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
аба́км., архит.аба́к, аба́ка ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аба́к, аба́каархит.аба́к, -ка м., аба́ка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аба́к, ‑а, м.
Спец. Верхняя частка галоўкі калоны звычайна ў форме чатырохвугольнай пліты.
[Ад грэч. abax (abakos) — стол, лічыльная дошка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абак (арх.) 1/12
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Абак (матэм.) 1/12; 3/192
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
АБА́К, абака
[ад грэч. abax (abakos) дошка],
1) дошка для арыфм. вылічэнняў, якой карысталіся ў Стараж. Грэцыі і Рыме, пазней у Зах. Еўропе (да 18 ст.). Першапачаткова гладкая дошка, пасыпаная пяском і падзеленая на палосы, у якіх размяшчаліся лічыльныя маркі (каменьчыкі, косці, манеты). У краінах Д. Усходу карысталіся кіт. абакам — суанпанам,
у Расіі — лічыльнікамі.
2) У намаграфіі абакі — спец. лічыльныя намаграмы.
3) У архітэктуры — плоская, квадратная ў плане пліта, на якую апіраецца антаблемент; верхняя частка капітэлі. Як элемент класічнага арх.ордэра з’явіўся ў Стараж. Грэцыі. У розных тыпах ордэра набываў своеасаблівую маст. апрацоўку: прафіляванне і арнаментыку ў выглядзе іонікаў у іанічным, ляпныя разеткі ў карынфскім і кампазітным ордэрах. Пашыраны пераважна ў манум. мураваных і драўляных палацавых і грамадскіх збудаваннях класіцызму.
