абабра́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абяру́ся абяро́мся
2-я ас. абярэ́шся абераце́ся
3-я ас. абярэ́цца абяру́цца
Прошлы час
м. абра́ўся абра́ліся
ж. абра́лася
н. абра́лася
Дзеепрыслоўе
прош. час абра́ўшыся

Крыніцы: biryla1987, krapivabr2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абабра́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абабяру́ся абабяро́мся
2-я ас. абабярэ́шся абабераце́ся
3-я ас. абабярэ́цца абабяру́цца
Прошлы час
м. абабра́ўся абабра́ліся
ж. абабра́лася
н. абабра́лася
Загадны лад
2-я ас. абабяры́ся абабяры́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час абабра́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абабра́цца сов., разг.

1. (от скорлупы, кожуры) очи́ститься;

2. ирон. вы́искаться;

~ра́ўся асі́лак — вы́искался сила́ч;

3. (только с отрицанием) обобра́ться;

не абабра́цца кло́пату — не обобра́ться хлопо́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абабра́цца, абяруся, абярэшся, абярэцца; абяромся, аберацеся; зак.

1. каго-чаго; толькі з адмоўем. Разм. Пра немагчымасць пазбавіцца каго‑, чаго‑н., справіцца з чым‑н. Не абабрацца клопату, бяды. □ Мала часу асталося да вяселля, і працы не абабрацца. Гартны.

2. Вылучыцца, вызначыцца, знайсціся. Тры гаспадары сядзелі за сталом і гаварылі аб пчолках. Галоўным бортнікам абабраўся Доўба. Колас. // Узяцца, падахвоціцца. [Адзін з паляўнічых:] — Ну, ці знойдзецца стралец, Хто галінку зніжа куляй?.. Вось адзін з іх абабраўся, Стрэліў — дуб той захістаўся. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абабра́цца

1. (ад шалупіння і пад.) geschält wérden;

2.:

не абабра́цца (чаго-н.) sich nicht rétten können*(vor D); nicht fértig wérden (mit D);

не абабра́цца бяды́ das Únheil nicht los wérden können*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

абра́цца сов., см. абабра́цца 3

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абра́цца, абяруся, абярэшся, абярацца; абяромся, аберацеся; зак.

Тое, што і абабрацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

обобра́ться сов. / не обобра́ться разг. не абабра́цца;

хлопо́т не оберёшься кло́пату не абярэ́шся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

очи́ститься

1. (стать чистым) ачы́сціцца;

2. (от кожуры) абабра́цца; (о моркови и т. п. — ещё) аскрэ́бціся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

каля́, прыназ. з Р.

Спалучэнне з прыназоўнікам «каля» выражае:

Прасторавыя адносіны

1. Ужываецца пры абазначэнні асобы, прадмета, месца, паблізу або вакол якіх адбываецца што‑н., размяшчаецца хто‑, што‑н. Бярозы стаялі каля дарогі. Начлежнікі паселі каля агню. □ Каля пасады лесніковай Цягнуўся гожаю падковай Стары, высокі лес цяністы. Колас.

Аб’ектныя адносіны

2. Разм. Ужываецца пры абазначэнні аб’екта, у дачыненні да якога адбываецца дзеянне, на які накіравана дзеянне. Усе сеюць і любяць бульбу, хаця працы каля яе не абабрацца. Ермаловіч.

Колькасныя адносіны

3. Ужываецца пры абазначэнні прыблізнай велічыні, меры чаго‑н. Дубу каля ста гадоў. □ Вёска невялікая — сяліб каля дваццаці. Бядуля. // Ужываецца пры ўказанні на пэўную пару, да якой падышоў ці падыходзіць час. Было каля поўначы. □ Каля поўдня выглянула сонца. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)