Verbum

кла́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. гл. класці.

2. Частка якой-н. пабудовы — тое, што зложана з цэглы, каменю (спец.).

Старажытная к.

3. Дошка, жэрдкі або некалькі пален, прыстасаваныя для пераходу цераз рэчку, канаву, гразкае месца і пад.

5. Невялікі драўляны памост на беразе рэчкі для паласкання бялізны, чэрпання вады.

6. Адкладванне яец насякомымі, птушкамі.

кла́няцца, -яюся, -яешся, -яецца; незак.

1. каму-чаму. Рабіць паклоны ў знак прывітання, павагі, удзячнасці.

К. бацькоўскаму дому.

2. каму. У пісьме або праз каго-н. перадаваць прывітанне.

Кланяйся ад майго імя ўсім родным.

3. перан., каму і перад кім. Звяртацца з просьбай, уніжана аб чым-н. прасіць (разм.).

Кожнаму бюракрату прыходзіцца к.

|| зак. паклані́цца, -ланю́ся, -ло́нішся, -ло́ніцца.

кло́пат, -у, М -паце, мн. -ы, -аў, м.

1. Неспакойная думка пра што-н. або дзейнасць па ажыццяўленні чаго-н.

К. пра вясеннія работы.

Клопаты па добраўпарадкаванні горада.

К. аб дабрабыце сям’і.

2. Увага да патрэб і запатрабаванняў каго-н.

К. пра жыхароў вёскі.

3. Неспакойны, трывожны стан; хваляванне.

К. ад сэрца не адступае.

Не хочацца рабіць людзям клопату.

крэйсі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак.

1. Плаваць, рабіць рэйсы па пэўным маршруце.

2. Ажыццяўляць ваенны нагляд у якіх-н. водах, плаваць з мэтай разведкі, аховы берагоў, правядзення асобных баявых дзеянняў і пад.

|| наз. крэ́йсерства, -а, н. (да 2 знач.); прым. крэ́йсерскі, -ая, -ае.

Крэйсерская эскадра.

○

Крэйсерская скорасць (спец.) — нармальная скорасць карабля або самалёта ў адрозненне ад максімальнай.

адсе́яць, -се́ю, -се́еш, -се́е; -се́й; -се́яны; зак.

1. што. Прасейваннем адцзяліць.

А. асцюкі ад мукі.

2. перан., каго-што. Выключыць, звольніць.

А. двоечнікаў з універсітэта.

3. што. Перасеяць участак, дзе вымакла або не ўзышла збажына.

Адсеялі азіміну ярыной.

|| незак. адсява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і адсе́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адсява́нне, -я, н., адсе́йванне, -я, н. і адсе́ў, -се́ву, м.

апячы́ся, апяку́ся, апячэ́шся, апячэ́цца; апячо́мся, апечаце́ся, апяку́цца; апёкся, апякла́ся, -ло́ся; апячы́ся; зак.

1. Пашкодзіць сабе што-н. агнём або чым-н. гарачым, едкім, пякучым; атрымаць апёк.

А. крапівою.

2. перан. Пацярпець няўдачу, нечакана сустрэўшы перашкоду пры спробе зрабіць што-н. (разм.).

А. на новай справе.

Каля вады намочышся, каля агню апячэшся (прыказка).

|| незак. апяка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

бала́ст, -у, М -сце, м.

1. Спецыяльны груз, які забяспечвае ўстойлівасць і асадку карабля, а таксама груз для рэгулявання вышыні палёту аэрастата.

2. перан. Што-н. лішняе, непатрэбнае, што не прыносіць ніякай карысці.

3. Шчэбень або пясок, якім засыпаюць чыгуначнае палатно і на які ўкладваюць шпалы (спец.).

Сухі б.

Платформы з баластам.

|| прым. бала́сны, -ая, -ае.

бе́лы, -ая, -ае.

1. Які мае колер снегу, малака, крэйды.

Б. конь.

Белая бяроза.

2. Светлы, ясны.

Белыя ночы.

3. Варожы савецкай уладзе, контррэвалюцыйны.

Белая армія.

Разгром белых (наз.).

4. Які мае светлы колер скуры (пра ра́су¹).

○

Белае мяса — цяляціна або курынае мяса.

Белая гарачка — цяжкае псіхічнае захворванне ў выніку алкагалізму.

◊

Сярод белага дня (разм.) — удзень, днём.

рыво́к, рыўка́, мн. рыўкі́, рыўко́ў, м.

1. Рэзкі, парывісты рух рукамі або целам.

Ускочыць на каня спрытным рыўком.

2. У цяжкай атлетыцы: пад’ём цяжару над галавой на выцягнутых руках адным бесперапынным рухам.

Вынікі ў рыўку.

3. перан. Рэзкае ўзмацненне, якое парушае агульны рытм работы.

Праца без рыўкоў.

|| прым. рыўко́вы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).

сабе́², часц. (разм.).

Ужыв. пры дзеясловах або займенніках для абазначэння і падкрэслівання спакойнага, свабоднага, незалежнага дзеяння.

Еду с. і ні пра што не думаю.

Што яна с. думае?

◊

Нішто сабе (разм.) — не дрэнны.

Няхай (хай) сабе (разм.) — добра, хай будзе так.

Так сабе (разм.) —

1) нідобрае, ні дрэннае (пра каго-, што-н.);

2) проста так, несур’ёзна.