эфі́р, -у, м.
1. мн. -ы, -аў. Арганічнае злучэнне, якое ўтрымлівае кісларод (спец.).
Простыя эфіры.
2. Асобае суцэльнае асяроддзе, што, паводле старых тэорый фізікі, запаўняе сусветную прастору (уст.).
3. Прастора як распаўсюджвальнік радыёхваль.
У эфіры гучыць музыка.
4. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — самы верхні, чысты і празрысты слой паветра, месцазнаходжанне багоў.
|| прым. эфі́рны, -ая, -ае.
Э. час.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ядо́к, едака́, мн. едакі́ і едако́ў, м.
1. Той, хто есць, мае патрэбу ў харчаванні, або (звычайна з азначэннем) пра чалавека, які выяўляе пэўныя адносіны да яды.
Які я., такі і работнік (з нар.).
2. Той, хто харчуецца дзе-н. або знаходзіцца дзе-н. на харчовым забеспячэнні.
Размеркаваць па едаках.
|| прым. ядо́цкі, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пане́ль, ‑і, ж.
1. Дарожка для пераходаў па баках вуліцы, пакрытая каменем, асфальтам і пад.; тратуар. На вузенькай, цеснай вуліцы, дзе панель не шырэй метра, бегчы стала яшчэ цяжэй. Новікаў. Касьян вярнуўся па левую панель і павярнуў у завулак, які выводзіў на прыгараднае ўзвышша. Гартны.
2. Драўляная абшыўка або афарбоўка ніжняй часткі сцяны ў памяшканні. Сцены і столь у пакоі.. былі абабіты жоўтым кардонам, бэлькі пафарбаваны ў карынкавы колер, панелі абабіты фанерай, размаляванай пад дуб. Карпаў.
3. Спец. Мармуровая, пластмасавая і пад. дошка, якая з’яўляецца часткай шчыта або пульта кіравання. Асабліва зацікавіў хлопчыка куток, дзе размяшчалася панель кіравання. На чорным шчыце — рады белых круглых акенцаў і там не то гадзіннікі, не то манометры. Гамолка.
4. Спец. У зборным будаўніцтве — гатовы элемент збудавання ў форме вялікай пліты. За некалькі мінут мантажнікі ўмацоўваюць панель — і гатова сцяна яшчэ аднаго пакоя. «Звязда».
5. Спец. Квадратны або прамавугольны ўчастак шахтавага поля, абмежаванага штрэкамі.
[Ням. Paneel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хадавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Спец. Які мае адносіны да ходу (у 1 знач.); звязаны з рухам, перамяшчэннем. Хадавая сістэма аўтамабіля. □ Такую машыну Дзмітрый вёў упершыню. І ўжо на першых кіламетрах ацаніў яе хадавыя якасці. Беразняк. // Патрэбны для праходжання якой‑н. адлегласці (пра час). Хадавыя гадзіны карабля. // Звязаны з кіраваннем судна ў час яго руху. Хадавая рубка. Хадавы мосцік.
2. Які знаходзіцца на хаду, у эксплуатацыі. Хадавы транспарт. Хадавыя машыны.
3. Спец. Рухомы, не замацаваны ў пэўным месцы. Хадавы вал. Хадавое крыло невада.
4. Разм. Які мае вялікі попыт. Хадавы тавар. Хадавыя размеры абутку. // Шырока вядомы, пашыраны; які часта выкарыстоўваецца. Хадавая тэма. Хадавыя выразы. □ У крытыцы ёсць некалькі хадавых схем, якія лёгка прыкладаюцца да пейзажу любога твора. Шкраба.
5. Разм. Які многа дзе бываў, ведае справу. [Андрэй:] — Агапа жанчына хадавая, трэба ў яе запытаць. Чарнышэвіч.
6. Спец. Звязаны з перамяшчэннем у пэўны перыяд у пэўным кірунку. Хадавая рыба. Хадавы алень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
siatka
ж. сетка;
siatka do włosów — сетка на валасы;
siatka na zakupy — сетка (сумка);
siatka druciana — драцяная сетка;
siatka dyfrakcyjna — дыфракцыйная рашотка;
siatka optyczna спец. растр;
siatka do kopiowania — капіравальная сетка;
siatka płac — тарыфная сетка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dokument, ~u
м.
1. дакумент;
dokument handlowy — гандлёвы дакумент;
dokument księgowy — бухгалтарскі дакумент;
dokument płatniczy — плацежны дакумент;
dokument przewozowy — перавозачны (транспартны) дакумент;
dokument ubezpieczeniowy — страхавы дакумент;
sporządzić dokument — аформіць (скласці) дакумент;
2. спец. дакументальны фільм
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
здо́льнасць ж
1. (талент) Begábung f -, -en, Fähigkeit f -, -en (да чаго-н für A);
разумо́выя здо́льнасці géistige Fähigkeiten;
здо́льнасці да му́зыкі Begábung für Musík, musikálische Fähigkeiten;
2. (здатнасць, уменне рабіць што-н) Fähigkeit f -, -en; Geschícklichkeit f -;
3. (стан, якасць) Fähigkeit f -; Vermögen n -s, Kraft f -;
прапускна́я здо́льнасць спец Áufnahmefähigkeit f -; Dúrchlassfähigkeit f; Léistungsfähigkeit f; Kapazität f -;
паглына́льная здо́льнасць спец Áufnahmevermögen n -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
набе́гать сов.
1. (что — бегая, получить, приобрести) разг. набе́гаць (што);
набе́гать просту́ду набе́гаць прасту́ду;
2. охот. набе́гаць, наслядзі́ць;
3. (лошадь) спец. аб’е́здзіць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
наде́лка ж., спец.
1. (действие) прыро́бліванне, -ння ср., надро́бліванне, -ння ср.; см. наде́лать 2;
2. (предмет) прыро́бка, -кі ж., надро́бка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
накло́нный
1. нахі́лены; (косой) ко́сы;
накло́нная пло́скость спец. нахі́леная пло́скасць;
2. уст., см. скло́нный;
◊
кати́ться по накло́нной пло́скости каці́цца па нахі́ленай пло́скасці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)