Verbum

раскіда́цца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць непрыгодным, разбурыцца, разваліцца на часткі.

Печ раскідалася.

2. перан. Разладзіцца, расстроіцца.

Вяселле раскідалася.

3. Размясціцца на вялікай прасторы, далёка адзін ад аднаго.

Рэдкія бярозкі раскідаліся на пагорку.

4. Раскінуць рукі, ногі (у сне).

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць непрыгодным, немагчымым для язды (пра дарогу напрадвесні і ранняй вясной; разм.).

6. Захапіцца кіданнем чаго-н. (разм.).

7. Нарадзіць дзіця (разм.).

8. Заняцца адначасова многімі справамі, не засяроджваючыся ні на чым.

|| незак. раскіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і раскі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

набале́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; зак.

1. Стаць вельмі балючым ад працяглага болю.

Рука набалела.

2. перан. Змучыцца ад доўгіх пакут.

Душа набалела.

3. Накапіцца, сабрацца (пра што-н. цяжкае, пакутлівае).

Усе гаварылі пра тое, што набалела.

наклю́нуцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нецца; зак.

1. Стаць прабітым дзюбай (пра шкарлупіну яек, з якіх вылупліваюцца птушаняты).

2. Пра зерне, пупышкі: пачаць прарастаць, распускацца.

3. перан. Выпадкова трапіцца, абазначыцца, намеціцца (разм.).

Наклюнулася добрая работа.

|| незак. наклёўвацца, -аецца.

насо́хнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; насо́х, -хла; зак.

1. Засыхаючы, прыстаць, прыліпнуць да чаго-н.

Насохла гразь на колах.

2. Засохнуць у вялікай колькасці (разм.).

Насохла дрэў у лесе.

3. Стаць надта сухім.

Трава насохла за дзень.

падушы́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -у́шыцца; -у́шымся, -у́шыцеся, -у́шацца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць падушаным, памятым.

Ягады ў кошыку падушыліся.

2. Задыхнуцца — пра ўсіх, многіх (разм.).

Мы там ледзь не падушыліся ад дыму.

разжы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; зак. (разм.).

1. на чым і без дап. Нажыцца, разбагацець.

2. Пачаць жыць няблага, стаць матэрыяльна забяспечаным.

3. на што, чым, чаго. Дастаць, раздабыць што-н.

Р. на кніжкі.

|| незак. разжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

распаўсю́дзіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дзіцца; зак.

1. Ахапіць сабой большае кола з’яў, асоб або прадметаў, большую тэрыторыю; пашырыцца.

Новыя тэхналогіі хутка распаўсюджваюцца ў розных сферах вытворчасці.

2. Стаць вядомым многім.

Чуткі распаўсюдзіліся па горадзе.

|| незак. распаўсю́джвацца, -аецца.