набе́гаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Разм. Бегаючы, атрымаць, набыць што‑н. Пабегаць сабе прастуду.
2. За які‑н. час прабегчы пэўную колькасць кіламетраў. За тыдзень пабегаў 80 кіламетраў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагле́дзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Уважліва наглядаючы, заўважыць, знайсці; прыгледзець з якой‑н. мэтай. Яшчэ ідучы ў лес, нагледзеў сабе мясціну дзядзька Марцін, дзе дроў было многа. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парадакса́льны, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае ў сабе парадокс, з парадоксам. Парадаксальныя вывады. □ Няма нічога неспадзяванага і парадаксальнага ў тым, што, гаворачы пра Івана Шамякіна, часам прыгадваюць імя Івана Тургенева. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суме́шчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад сумясціць.
2. у знач. прым. Разлічаны на адначасовае выкананне чаго‑н. Сумешчаны графік. // Які аб’ядноўвае ў сабе элементы розных збудаванняў. Сумешчаны санвузел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сяро́дак, ‑дку, м.
Абл. Асяродак (у 1, 2 знач.). Нарэшце [Ігнат] зрабіў сабе пару і задам, быццам той вяпрук, калі яго сілай заганяюць у хлеў, папоўз у сяродак стажка. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
траві́ца, ‑ы, ж.
Памянш.-ласк. да трава; невялікая, невысокая трава. Поле травіцаю сочнай адзелася, Выйшла скацінка і дружна скубе, Каля скацінкі падпасвіч з жалейкаю Ходзіць навокал ды йграе сабе. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
злы, -а́я, -о́е.
1. Які тоіць у сабе зло.
З. намер.
Злая доля (няшчасная).
2. Поўны злосці, варожасці.
З. чалавек.
Злыя вочы.
3. на каго-што. Сярдзіты, поўны злосці на каго-, што-н.
Ён з. на ўсіх.
4. Куслівы, злосны (пра жывёл).
З. сабака.
5. перан. Ужыв. для абазначэння вышэйшай ступені якой-н. якасці, дзеяння, стану і пад., выражанага назоўнікам (разм.).
З. мароз.
Злыя вятры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ло́каць, ло́кця, мн. ло́кці, ло́кцяў, м.
1. Месца згібу рукі, дзе злучаецца плечавая косць з касцямі перадплечча.
Узяць за л.
Блізка л., ды не ўкусіш (прыказка).
2. Старадаўняя мера даўжыні, роўная прыблізна 0,5 м.
◊
Кусаць (сабе) локці — шкадаваць аб чым-н. упушчаным, непапраўным.
Пачуццё локця — пачуццё сяброўства і ўзаемнай падтрымкі.
|| прым. ло́кцевы, -ая, -ае (да 1 знач.) і лакцявы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перапле́сціся, -ляту́ся, -ляце́шся, -ляце́цца; -ляцёмся, -лецяце́ся, -ляту́цца; -лёўся, -ляла́ся, -ло́ся; -ляці́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і сплесціся.
Плюшч пераплёўся з хмелем.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пераблытацца, змяшаўшыся.
Розныя думкі перапляліся ў галаве.
3. Заплесці сабе валасы ў косы нанава, іначай (разм.).
4. 3 цяжкасцю перайсці (разм.).
Ледзь пераплёўся цераз мост.
|| незак. пераплята́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пра́віла, -а, мн. -ы, -віл і -аў, н.
1. Палажэнне, якое выражае заканамернасць, пастаянныя суадносіны якіх-н. з’яў.
Граматычныя правілы.
Па ўсіх правілах (так, як трэба; разм.).
2. звычайна мн. Пастанова, палажэнне, якія абавязваюць захоўваць пэўны парадак пры выкананні чаго-н.
Правілы вулічнага руху.
Правілы ўнутранага распарадку.
3. Склад думак, норма паводзін, прывычка.
Чалавек строгіх правіл.
Узяць сабе што-н. за п.
◊
Як правіла — звычайна, найчасцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)