Aes debitorem leve, grave inimicum facit

Невялікі доўг робіць даўжніком, а вялікі ‒ ворагам.

Небольшой долг делает должником, а большой ‒ врагом.

бел. Калі хочаш пасварыцца, дык пазыч грошай. Хочаш прыяцеля страціць, а ворага нажыць ‒ грошы пазыч. Не пазычай, то не будзеш мець ворагаў.

рус. В долг давать ‒ дружбу терять. Хочешь врага нажить ‒ займи денег. При одалживании ‒ друг, при отдаче ‒ враг.

фр. Amis au prêter, ennemi(s) au rendre (При одалживании ‒ друг, при отдаче ‒ враг).

англ. He that goes borrowing, goes sorrowing (Кто идёт занимать, идёт путём беды).

нем. Borgen macht Sorgen (Долг доставляет заботы). Leihen macht Freundschaft, Mahnen Feindschaft (Одалживание создаёт дружбу, напоминание ‒ вражду).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Bonum initium est dimidium facti

Добры пачатак ‒ палова справы.

Хорошее начало ‒ половина дела.

бел. Пачын даражэй за грошы. Самае цяжкае ‒ пачатак.

рус. Лиха беда начало. Доброе начало полдела откачало. Почин дороже денег. Всё дело в почине. Лиха беда полы шинели завернуть, а там пошёл.

фр. A moitié fait qui commence bien (Наполовину сделано, что хорошо начинается). Heureux commencement est la moitié de l’œuvre (Счастливое начало ‒ половина дела).

англ. Well begun, half done (Хорошее начало ‒ половина дела).

нем. Guter Anfang ist die halbe Arbeit (Хорошее начало ‒ половина дела). Wohl angefangen ist halb getan (Хорошо начал ‒ половину сделал).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Mmmon

m -s мамо́н(а), бага́цце, гро́шы

der Götze ~ — залаты́ цяле́ц

dem ~ frönen — служы́ць мамо́не, пакланя́цца залато́му цяльцу́

der schnöde ~ — пагардл. нікчэ́мны мета́л

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ertrg

m -(e)s, -träge

1) прыбы́так, утаргава́ныя гро́шы

inen ~ lefern — дава́ць дахо́д

2) ураджа́й, ураджа́йнасць

3) горн. здабы́ча

~ an Milch — удо́й малака́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

прыхарашы́цца, ‑рашуся, ‑рошышся, ‑рошыцца; зак.

Разм.

1. Апрануцца прыгожа, хораша, лепш, чым раней, чым звычайна. Купіла.. [Марылька] за тыя грошы сабе новую сукенку, чаравікі, прыхарашылася так, што ўсе сяброўкі зайздросцяць ёй. Якімовіч. І неўзабаве мы, прыхарашыўшыся, наколькі дазвалялі небагатыя ўборы, што меліся ў нас, выправіліся да дзяўчат. Марціновіч.

2. Надаць сабе больш прыгожы, прыгажэйшы выгляд. Маладзіца ўжо ў кабіне выняла люстэрка і какетліва паправіла спадаўшыя на лоб завіткі. Прыхарашылася, схавала люстэрка і неспадзявана закранула Лявонаў локаць. Хадановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адступно́е, ‑ая, ‑ое.

1. Які прапануецца каму‑н. за згоду адступіцца, адмовіцца ад каго‑, чаго‑н. Адступныя грошы.

2. у знач. наз. адступно́е, ‑ога, н. Разм. Плата, якая прапануецца каму‑н. за згоду адступіцца, адмовіцца ад каго‑, чаго‑н. [Паціеўскі:] Яны згадзіліся, што Пшыкальскі дасць Пытлевічу адступнога, і Пытлевіч сабе сваю студню выканае. Чорны. — Я табе адступнога дам, — запрапанаваў «святы». Колькі ты просіш? Навуменка. Андрэй набраў туфель жыта, патрос над засекам і, нібы адступнога, сыпануў у няпоўны мех. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

судзе́йскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да суддзі (у 1 знач.). Судзейскі прыгавор. □ Патраціўшы дзесяць тысяч долараў на пабыццё судзейскай пасады,.. [Грынфілд] хацеў як мага хутчэй вярнуць назад патрачаныя грошы. Лынькоў.

2. Уст. Які служыць у судзе, судовым ведамстве. Судзейскі чыноўнік. // Які належыць, уласцівы служачым судовага ведамства. Судзейская форма.

3. Які мае адносіны да суддзі (у 2 знач.), належыць яму. Судзейскі свісток.

4. у знач. наз. судзе́йская, ‑ай, ж. Пакой для суддзяў (у 1, 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

забра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак.

1. каго-што. Узяць, захапіць.

З. з сабой рэчы.

З. у палон.

З. грошы.

2. што. Адняць, прымусіць патраціць.

Работа забрала многа часу.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго. Авалодаць кім-н., падпарадкаваць сабе (разм.).

Мяне забраў страх.

З. за жывое.

4. што. Увабраць, засунуць (пра адзенне) або зменшыць у шырыні або даўжыні пры шыцці.

З. штаны ў боты.

З. рукаў.

|| незак. забіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. забіра́нне, -я, н. (да 1, 2 і 4 знач.) і забо́р, -у, м. (да 1 знач.; спец.).

Забор вады.

Забор пробы.

|| прым. забо́рны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Заборная канструкцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́кінуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак.

1. каго-што. Кідаючы, выдаліць, пазбавіцца ад чаго-н. непатрэбнага, лішняга.

В. ілюстрацыю.

В. грошы на вецер (перан.). В. прагульшчыка з завода (перан.).

2. перан., што. Абвясціць, аб’явіць (разм.).

В. лозунг.

3. перан., што. Пусціць, накіраваць.

В. тавар на рынак (пусціць у продаж; разм.).

4. што. Падняць, вывесіць.

В. сцяг.

5. што. У спартыўных практыкаваннях: выставіць, высунуць рэзкім рухам.

В. руку ўперад.

6. што. Учыніць, устроіць (разм.).

В. жарт. В. штуку.

|| незак. выкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. вы́кід, -у, М -дзе, м. (да 5 знач.).

|| прым. выкідны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лічы́ць, лічу́, лі́чыш, лі́чыць; лі́чаны; незак.

1. Называць лікі ў паслядоўным парадку.

Л. да ста.

2. Вызначыць колькасць, суму чаго-н.

Л. грошы.

3. каго-што. Прымаць у разлік, пад увагу.

Калі не л. некалькіх дзён непагоды, май быў добры.

4. каго-што. Рабіць якія-н. заключэнні, прызнаваць, успрымаць, расцэньваць.

Балота лічылі непраходным.

Л. каго-н. добрым чалавекам.

Лічыць ні за што — зусім не лічыцца з кім-н., не паважаць каго-н.

|| зак. злічы́ць, злічу́, злі́чыш, злі́чыць; злі́чаны (да 1 і 2 знач.) і палічы́ць, -лічу́, -лі́чыш, -лі́чыць; -лі́чаны (да 2 і 4 знач.).

|| наз. лічэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і лік, -у (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)