хара́ктар
(гр. charakter = адрознівальная рыса, асаблівасць)
1) сукупнасць псіхічных асаблівасцей чалавека, якія выяўляюцца ў паводзінах (напр. мяккі х.);
2) цвёрдая воля, настойлівасць у дасягненні чаго-н. (напр. чалавек з характарам);
3) уласцівасць чаго-н., якая-н. якасць (напр. артыкул крытычнага характару);
4) мастацкі вобраз, які абагульняе тыповыя рысы пэўнай групы людзей (напр. намаляваць х.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
заро́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.
1. У чалавека і жывёл, а таксама ў вышэйшых насенных раслін: арганізм на ранняй ступені свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі яйцаклеткі.
2. перан. Пачатковы стан, першае праяўленне чаго-н.
Ліквідаваць заганную ідэю ў зародку.
|| прым. заро́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кант¹, -а, М ка́нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Востры край, рабро чаго-н.
К. стала.
2. Каляровы шнурок, аблямоўка па краях або швах адзення, часцей форменнага.
3. Палоска, якой абклеены (абведзены) па краях у выглядзе рамкі малюнак, табліца і пад.
|| памянш. ка́нцік, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. ка́нтавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кара́, -ы́, ж.
1. Паверхневая частка ствала, галін і кораня дрэвавых раслін.
К. бярозы.
2. чаго або якая. Верхні цвёрды слой на чым-н.
Ледзяная к.
○
Зямная кара — верхняя цвёрдая абалонка Зямлі.
Кара вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга; кара галаўнога мозга — паверхневы слой галаўнога мозга ў вышэйшых пазваночных і чалавека.
|| прым. каравы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кулі́са, -ы, мн. -ы, кулі́с, ж.
1. Бакавая плоская частка тэатральнай дэкарацыі, размешчаная па баках сцэны.
Зайсці за кулісы.
2. перан., чаго. Тое, чым прыкрываюць што-н., за чым хаваецца што-н.
За кулісамі палітычнай барацьбы.
◊
За кулісамі —
а) у тэатральным, акцёрскім асяроддзі;
б) тайна, скрытна, у неафіцыйнай абстаноўцы.
|| прым. кулі́сны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звяно́, -а́, мн. звёны і (з ліч. 2, 3, 4) звяны́, звёнаў, н.
1. Кольца, якое з’яўляецца састаўной часткай ланцуга.
2. перан. Састаўная частка чаго-н., якога-н. цэлага.
Асноўнае з. вытворчасці.
3. Невялікая арганізацыйная ячэйка або воінскае падраздзяленне.
Піянерскае з.
Паляводчае з.
З. самалётаў.
|| прым. звеннявы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́перці, -пру, -праш, -пра; вы́пер, -рла; -пры; -перты; зак.
1. каго-што. Выцесніць напорам, выдавіць сілай.
В. дно ў бочцы.
2. каго. Выгнаць, выключыць, звольніць (разм.).
В. з хаты.
В. з работы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выдацца, высунуцца за межы чаго-н. (разм.).
В. наперад.
|| незак. выпіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аге́ньчык, -а і -у, мн. -і, -аў, м.
1. гл. агонь.
2. -а. Святло ад чаго-н. у выглядзе кропкі, плямкі святла.
А. папяросы.
Вёска заснула: ні аднаго агеньчыка.
3. -у, перан. Захапленне, запал (разм.).
Танцор з агеньчыкам.
4. перан. Бляск вачэй (адлюстраванне ўнутранага стану каго-н.).
У яе вачах — смяшлівыя агеньчыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адпаве́дна.
1. прысл. Належным чынам, як таго патрабуе дадзены выпадак.
Даведайся пра пастанову і дзейнічай адпаведна.
2. чаму і з чым, прыназ. з Д і Т. Згодна чаму-н., з чым-н., у залежнасці ад чаго-н.
Адпаведна сродкам.
Адпаведна закону.
Адпаведна з рашэннем.
|| наз. адпаве́днасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абве́зці, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак., каго-што.
1. Правезці вакол чаго-н.
А. турыстаў вакол горада.
2. Правезці кружным шляхам, мінаючы што-н.
3. Развозячы ва ўсе пункты, азнаёміць з чым-н.
А. загад па брыгадах.
|| незак. абво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць; -во́зь.
|| наз. абво́з, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)