Жардаго́н ’гарэза’ (Касп.). Рус. калін. жерздогон ’рыбак, які ловіць рыбу пад ільдом, працягваючы жэрдкай невад з адной палонкі ў другую’. Ад першаснага вытворча-рыбацкага тэрміну, прадстаўленага ў рус., перанос на агульнаацэначнае абазначэнне чалавека.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мозг, -а і -у, мн. мазгі́, -о́ў, м.
1. -а. Цэнтральны аддзел нервовай сістэмы чалавека і жывёл: нервовая тканка, якая запаўняе чэрап і канал пазваночніка.
Галаўны м.
Спінны м.
Работа мозга.
2. -у. Мяккая тканка, якая запаўняе поласці касцей у чалавека і пазваночных жывёл.
Касцявы м.
3. -у. перан. Розум, разумовыя здольнасці.
4. толькі мн. Ежа, прыгатаваная з мазгоў свойскіх жывёл.
Цялячыя мазгі.
◊
Варушыць мазгамі (разм.) — думаць, разважаць.
Круціць мазгі — выклікаць у каго-н. пачуццё кахання, прывабліваць.
Сушыць мазгі (разм.) — заўзята займацца разумовай працай на шкоду здароўю.
Уцечка мазгоў — эміграцыя людзей разумовай працы.
|| прым. мазгавы́, -а́я, -о́е (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
во́лас, -а і -у, мн. валасы́, валасо́ў, м.
1. -а. Рагавое ніткападобнае ўтварэнне на скуры чалавека і жывёл (мн. ўжыв. таксама для абазначэння расліннасці ў чалавека).
Вырваць сівы в.
Кучаравыя валасы.
Схапіцца за валасы (перан.: пра адлюстраванне жаху, крайняга здзіўлення і пад.). Валасы рваць на сабе (надта злаваць, крыўдаваць на сябе). Да сівых валасоў (да старасці). В. у в. (вельмі падобныя). І на в. не заснуў (ніколькі не заснуў).
2. -у, зб. Расліннасць на целе жывёлы (ужыв. для розных тэхнічных мэт).
Конскі в.
|| памянш. валасо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.
|| прым. валасяны́, -а́я, -о́е.
Валасяное покрыва.
В. матрац.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зняве́чыць сов. изуве́чить, искале́чить; изуро́довать; обезобра́зить; (о вещах — ещё) излома́ть, искове́ркать;
з. у бо́йцы — изуве́чить (искале́чить) в дра́ке;
ця́жкае ране́нне ~чыла чалаве́ка — тяжёлое ране́ние изуве́чило (искале́чило, изуро́довало) челове́ка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
horsewhip
[ˈhɔrshwɪp]
1.
n.
пу́га f., хлыст -а́ m.
2.
v.t.
хваста́ць, сьцяба́ць пу́гай (каня́), бічава́ць, хваста́ць бізуно́м (чалаве́ка)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lacking
[ˈlækɪŋ]
adj.
яко́му не стае́
A weak person is lacking in strength — У слабо́га чалаве́ка не стае́ сілаў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
suppression
[səˈpreʃən]
n.
1) здушэ́ньне n. (бу́нту)
2) стрыма́ньне, абмежава́ньне
suppression of human rights — абмежава́ньне право́ў чалаве́ка
3) зато́йваньне
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
vegetation
[,vedʒəˈteɪʃən]
n.
1) расьлі́ннасьць f.
2) вэгета́цыя f.
а) рост і разьвіцьцё расьлі́наў
б) ма́рнае, пусто́е існава́ньне (чалаве́ка)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ка́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м. (разм.) Задняя частка шыі ў жывёлы і чалавека.
◊
Браць (узяць) за карак — прыцягнуць да адказнасці.
Гнаць у карак — прымушаць хутка рабіць што-н., падганяць.
Сядзець на карку — быць на ўтрыманні ў каго-н., жыць на чые-н. сродкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нялю́дскі, -ая, -ае.
1. Не ўласцівы чалавеку, не характэрны для чалавека.
З лесу даносіўся страшэнны н. крык.
2. Які перавышае чалавечыя магчымасці, сілы, моцны па ступені праяўлення.
Многім давялося перанесці нялюдскія пакуты.
3. Антыгуманны, бесчалавечны; ганебны.
Нялюдская вайна.
4. Дрэнны, кепскі (разм.).
Нялюдская дарога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)