заляпі́ць verschmíeren vt; verkítten vt, verkléistern vt (замазаць);

2. (заклеіць) zúkleben vt, verklében vt;

снег заляпі́ў во́чы der Schnee verklébte die Áugen;

◊ заляпі́ць по́ўху [апляву́ху] груб j-m éine (Óhrfeige) klében [knállen, kráchen]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

слезаце́чны

1. (пра вочы) tränend;

2. (які абумоўлівае выдзяленне слёз) tränenerregend, tränenerzeugend, Áugenreiz-;

слезаце́чнае атру́тнае рэ́чыва вайск Áugenreizstoff m -(e)s, -e; tränenerregender Kámpfstoff;

слезаце́чны газ Tränengas n -es, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

white​1 [waɪt] n.

1. бяло́к (яйка)

2. бяло́к (вока);

turn up the whites of one’s eyes закаці́ць во́чы

3. бе́лы ко́лер; бе́лая фа́рба

4. pl. whites бе́лае адзе́нне

5. бе́лы (чалавек); беласку́ры

6. бе́лы; белагвардзе́ец

♦

call white black называ́ць бе́лае чо́рным

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

закры́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак.

1. каго-што. Накрыць, прыкрыць чым-н.

З. коўдрай.

З. твар рукамі.

2. што. Скласці, самкнуць што-н. раскрытае.

З. парасон.

З. кнігу.

З. вочы.

3. што. Загарадзіць, перагарадзіць (уваход, выхад і пад.), спыніць доступ куды-н.

З. уваход.

З. граніцу.

4. што. Спыніць, пакласці канец правядзенню, дзеянню, дзейнасці чаго-н.

З. сход.

З. прадпрыемства.

З. гандаль.

|| незак. закрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. закры́цца, -ы́юся, -ы́ешся, -ы́ецца (да 1 і 4 знач.); незак. закрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. закрыццё, -я́, н. (да 3 і 4 знач.).

З. сезона.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пыл, -у, м.

1. Найдрабнейшыя сухія часцінкі, якія лятаюць у паветры або аселі на паверхню чаго-н.

Сціраць п. з мэблі.

Дарожны п.

Аж п. курыць.

П. у вочы пускаць (перан.: хвалячыся, абманваць; разм.).

2. Тое, што і пылок (у 2 знач.).

|| памянш. пыло́к, -лку́, м. (да 1 знач.).

|| павел. пылі́шча, -а, н. (да 1 знач.; разм.).

|| прым. пы́льны, -ая, -ае (да 1 знач.) і пылавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Пыльнае паветра.

Пылавыя буры (буры, якія ўзнімаюць пыл, пясок, слаі ўрадлівай глебы і пераносяць іх за тысячы кіламетраў).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

зама́зать сов.

1. зама́заць, мног. пазама́зваць; (оконной замазкой) закітава́ць, мног. пазакіто́ўваць;

2. (запачкать) запэ́цкаць, мног. пазапэ́цкваць, забру́дзіць, мног. пазабру́джваць;

3. перен. зама́заць;

◊

зама́зать глаза́ зама́заць во́чы;

зама́зать рот зама́заць рот;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

подкати́ть сов.

1. падкаці́ць;

2. (быстро подъехать, подвезти к остановке) падкаці́ць, пад’е́хаць; падве́зці;

3. (о внезапном чувстве боли, тяжести) разг. падкаці́ць, падкаці́цца; (подступить) падступі́ць; см. подка́тывать;

◊

подкати́ть глаза́ закаці́ць во́чы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Вясна́ ’пара года паміж зімою і летам’; ’светлая, радасная пара жыцця — маладосць’ (БРС, КТС, Бяльк., Касп.), палес. высна́ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), вэсна́ (Бес.), пін. вестна (Шн., 2) з устаўным ‑т‑, вісна́ (Бяльк., Касп.), вісна ў вочы лезя — «гавораць тады, калі пабыць доўга на двары пры снезе і сонцы, а пасля прыйсці ў хату і нічога адразу не бачыць» (КЭС, лаг.), вясна вочы крадзе — пра вясенняе сонца, якое слепіць вочы (віл., Нар. сл.). Укр. весна́, рус. весна́ ’вясна’, арханг., кастр. ’вясенняе разводдзе’, паўн. ’першы вясенні дождж’, с.-урал. ’вяснушкі, рабацінне на твары’, перм. ’ліхаманка, трасца’, свярдл. ’трава, якою лечаць ліхаманку’, польск. wiosna ’вясна’; ’вясеннія палявыя работы’; ’галодная пара перад новым ураджаем’, чэш. усх.-мар. vesno ’вясна’, odvesno ’вясною’, vesna (паэт.) запазычана з рус. мовы, тое ж славац. vesna, Vesna ’багіня вясны ў старажытных славян’, славен. vẹ̑sna ’вясна’; ’міфічная жаночая істота, якая стракоча, бухае, трашчыць’; ’пра чалавека, які моцна кашляе’, серб.-харв. вѐсна ’вясна’, ст.-слав. весна. Прасл. vesna ’пачатак лета’ — старажытная і.-е. рознаскланяльная аснова на ‑r‑//‑n‑: наз. скл. *u̯esr‑, род. скл. u̯es‑n‑es; у слав. мовах за аснову прыняты ўскосны склон. у балт. мовах — прамы: літ. vãsara < veserà (Экерт, LKLR, 143–154), лат. vasara ’лета’; параўн. таксама грэч. ἔαρ, лац. vēr, ст.-ісл. vár, ст.-фрыз. wars, арм. garun, ст.-інд. vasantás ’вясна’, vasar‑ ’рана’, авест. vaηri‑ ’вясною’. Узыходзіць да і.-е. кораня *au̯es ’асвятляць’. Некаторыя этымолагі звязваюць з лексемай вясёлы (гл.). Параўн. таксама Міклашыч, 386; Гараеў, 1896, 75; Праабражэнскі, 1, 79; Педарсан, KZ, 32, 246; Траўтман, 356; Буасак, 209; Майргофер, 20, 172; Мюленбах-Эндзелін, 3, 484; Голуб-Копечны, 413; Махэк₂, 685; Брукнер, 623; Фасмер, 1, 303; Шанскі, 1, В, 73; КЭСРЯ, 77.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Наста́лак (пасталоў ’сякера для кляпання кос’ (драг., Жыв. сл., Клім.). Ад настиліць ’наварыць сталлю’ (Бяльк.), настилюваты ’пакрываць сталлю’ (драг., Жыв. сл.), настальваць ’наводзіць што-небудзь жалезнае сталлю’ (Нас.), да сталь (гл.); настиліць ’набіць’ (Бяльк.) узнікла на базе папярэдняга значэння, параўн. настиліць зубы ’ўдарыць па зубах’ (Грыг.), настиліваць ’перан. рабіць ударамі сіне-барвовыя знакі’: пакалываць, насталиць кому носъ, вочы (Нас.), з далейшым развіццём семантыкі параўн. насталіць нос ’паставіць у няёмкае становішча’, насталіць (каго-небудзь) ’падгаварыць, сагітаваць’ (Растарг.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Туск ‘выпат, пот’ (пін., Нар. лекс.), ‘пот, вільгаць’: гарачка, аж туск з его іде (Альп.). Няясна. Найбольш блізкім фармальна і семантычна з’яўляецца серб.-харв. ту̀ска ‘вытапкі, выжаркі’, якое Скок (3, 507) выводзіць з trȕska ‘шлак, нагар’, параўн. таксама рус. бранск. туска́ ‘невялікая, малая колькасць’ (СРНГ). Далёкія семантычна рус. дыял. туск ‘змрок, бяльмо’ < прасл. *tǫskъ (Страхаў, Palaeoslavica, 22, 1, 224), ту́ски ‘вочы’, як здаецца, з’яўляюцца выпадковымі супадзеннямі. Гл. таксама рус. туск ‘туман, цемната’, гл. Фасмер, 4, 126 (з няпэўнай этымалогіяй).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)