Verbum

прыгарну́ць, -арну́, -о́рнеш, -о́рне; -арні; -о́рнуты; зак.

1. што. Прыгрэбці, зграбаючы, сабраць каля чаго-н.

П. жар да чыгункоў.

2. што чым. Прыкрыць, прысыпаць чым-н.

П. зямлёй карэнне.

3. каго (што). 3 ласкаю, пяшчотай прытуліць да сябе.

П. дачку.

|| незак. прыго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.

прылучы́цца, -учу́ся, -у́чышся, -у́чыцца; зак.

1. да каго-чаго. Злучыцца з кім-н.; згадзіцца з чым-н.

П. да прапановы.

2. да чаго. Уключыцца ў якую-н. дзейнасць, стаць удзельнікам чаго-н.

П. да навукі.

|| незак. прылуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. прылучэ́нне, -я, н.

прыпле́сці, -ляту́, -ляце́ш, -ляце́; -ляцём, -лецяце́, -ляту́ць; -лёў, -ляла́, -ло́; -ляці́; -ле́цены; зак.

1. што. Далучыць, уплятаючы.

П. стужку да вянка.

2. перан., каго-што. Ублытаць у што-н., упамянуць дарэмна (разм.).

Прыплялі і маё імя да гэтай справы.

|| незак. прыплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

разве́зці¹, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак., каго-што.

Везучы многае (многіх), даставіць у розныя месцы.

Р. пошту.

Р. гасцей.

|| незак. разво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць; наз. разво́з, -у, м. і разво́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

|| прым. развазны́, -а́я, -о́е.

разве́зці², -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак. (разм.).

1. безас., каго (што). Прывесці ў стан знямогі.

Ад духаты яго развезла.

2. безас., што. Пра дарогу: зрабіць цяжкапраходнай, малапрыдатнай для язды.

Дарогу развезла, не праехаць.

|| незак. разво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.

раздо́лле, -я, н.

1. Шыр, прастор; шырокая вольная прастора.

Р. неабсяжных палёў.

2. Шырокая прастора, якая дае магчымасць свабодна дзейнічаць каму-, чаму-н., праяўляцца чаму-н. (разм.).

Р. птушкам у лесе.

3. перан. Спрыяльныя, зручныя абставіны; умовы для каго-, чаго-н.

Тут р. для грыбнікоў.

размясці́ць, -мяшчу́, -ме́сціш, -ме́сціць; -ме́шчаны; зак., каго-што.

1. Расставіць або раскласці па месцах у пэўным парадку; даць кожнаму месца.

Р. тавары на паліцах.

Р. пасажыраў у вагоне.

2. Размеркаваць паміж многімі.

Р. латарэйныя білеты.

|| незак. размяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. размяшчэ́нне, -я, н.

распылі́ць, -пылю́, -пы́ліш, -пы́ліць; -пы́лены; зак.

1. што. Рассеяць, распырскаць моцным струменем (парашок, вадкасць).

2. перан. каго-што. Раскідаць дробнымі групамі, часткамі, пазбавіўшы гэтым дзейнасці, сілы.

Р. сілы.

Р. сродкі.

|| незак. распыля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. распыле́нне, -я, н. і распы́л, -у, м. (спец.).

рукаві́цы, -ві́ц, адз. рукаві́ца, -ы, ж.

Род пальчатак з аддзяленнем толькі для вялікага пальца.

Кажуховыя р.

Брызентавыя р. (рабочыя).

◊

Трымаць у вожыкавых рукавіцах каго (разм.) — абыходзіцца з кім-н. строга, сурова.

|| памянш. рукаві́чкі, -чак, адз. рукаві́чка, -і, ДМ -чцы, ж.

|| прым. рукаві́чны, -ая, -ае.

сасла́ць, сашлю́, сашле́ш, сашле́; сашлём, сашляце́, сашлю́ць; сашлі́; сасла́ны; зак., каго (што).

У якасці пакарання прымусова адправіць на пасяленне (у аддаленую мясцовасць).

С. у Сібір.

|| незак. ссыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ссы́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

|| прым. ссы́лачны, -ая, -ае і ссы́льны, -ая, -ае.