све́дение ср.

1. (ознакомление) довести́ до чьего́-л. све́дения даве́сці да чыйго́-не́будзь ве́дама;

приня́ть к све́дению прыня́ць да ве́дама;

2. (известие) ве́стка, -кі ж.;

име́ть све́дения о ко́м-л. мець ве́сткі пра каго́-не́будзь;

3. мн. (знания) ве́ды, -даў ед. нет;

4. (отчёт) зве́сткі, -так ед. нет;

пода́ть све́дения в срок пада́ць зве́сткі ў тэ́рмін.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

обда́ть сов.

1. (облить) аблі́ць, мног. паабліва́ць;

обда́ть фру́кты водо́й аблі́ць фру́кты вадо́й;

обда́ть кипятко́м аблі́ць кі́пнем (кі́петнем, ва́рам);

обда́ть гря́зью аблі́ць гра́ззю;

2. (охватить, пронизать) ахапі́ць, паве́яць (на каго, што, чым-небудзь);

его́ обда́ло хо́лодом на яго́ паве́яла хо́ладам;

3. перен. агарну́ць, паве́яць (на каго, што, чым-небудзь);

меня́ обда́ло че́м-то родны́м на мяне́ паве́яла не́чым ро́дным;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

поднести́ сов.

1. падне́сці;

поднести́ ру́копись к све́ту падне́сці ру́капіс да святла́;

поднести́ ребёнка к окну́ падне́сці дзіця́ да акна́;

поднести́ ве́щи к по́езду падне́сці рэ́чы да цягніка́;

2. (угостить) пачастава́ць (чым); (подать) пада́ць (што);

3. (подарить) падары́ць; даць гасці́нца;

поднести́ цветы́ падары́ць кве́ткі;

поднести́ что́-л. в пода́рок падары́ць што-не́будзь, даць яко́га-не́будзь гасці́нца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Пераба́віць 1 ’пераадольваючы цяжкасці, пераправіць каго-небудзь, што-небудзь у іншае месца; перавезці (сена праз раку)’ (ТСБМ, Янк. 3.; навагр., Шн.), сюды ж пераба́ўка ’пераправа, перавоз’ (Гарэц., Яруш.). Да пера- і ба́віць — ба́віцца 1 (гл.). Семантыка лексемы найбліжэй да чэш. мар. baviti se ’дарэмна затрымлівацца з-за нейкай перашкоды’ і рус. разан. бавиться ’з цяжкасцю абыходзіцца’ і, магчыма, ст.-слав. бавити ’выратаваць’.

Пераба́віць 2 ’прыклікаць, паклікаць’ (навагр., Дзмітр.). Відаць, з прывабіць < ва́ба (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прайма́ць ’прабіраць, пранізваць (пра мароз, холад, вецер і пад.); глыбока, моцна дзейнічаць, рабіць вялікае ўражанне на каго-небудзь’ (ТСБМ), ’прасоўваць (нітку) праз ігольнае вушка’, ’пранікаць (аб ветры, марозу)’ (Нас.), пройма́ць ’праймаць, прабіраць’ (ТС), зак. тр. пройняты ’спехам прашыць, прыхапіць ніткай’ (Клім.), ст.-бел. проимати ’разабраць, зрабіць у чым-небудзь адтуліну’. Прыставачны дзеяслоў ад імаць (гл.). З семантычных паралеляў параўн. рус. пронимать ’прабіраць (аб холадзе)’ і ўкр. пройма́ти ’абхапіць (аб холадзе); прасоўваць нітку (у іголку)’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Няве́рхавата (неверховато) ’нявыгадна, нядобра’ (Нас.). Відаць, да верх ’завяршэнне, заканчэнне чаго-небудзь’, што першапачаткова адносілася да завяршэння стога, параўн. ілюстрацыю са слоўніка: Дзело кончено, da неверховато вышло.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Напакава́цца ’наесціся ў волю’ (Жд. 2). Ад напакава́ць ’накласці многа чаго-небудзь’, гл. пакаваць. Цікавая семантычная беларуска-польская ізаглоса, параўн. польск. дыял. (вармін.) napakówać się ’добра наесціся’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́церня, ма́церына, мацеры́ца ’бэлька пад насцілам з дошак для стога, якая кладзецца на слупы’ (ТС). Палескае. Да ма́цер (гл.) у значэнні ’аснова чаго-небудзь’. Параўн. таксама ма́ціца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Віншавальнік ’той, хто віншуе’ (БРС). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад віншаваць (гл.) і суф. ‑льнік, які служыць для абазначэння асоб паводле іх дзейнасці або схільнасці да якога-небудзь дзеяння.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Праві́дла ’(драўляная) прылада для выраўноўвання чаго-небудзь’ (ТСБМ, Шат.). З польск. prawidło ’правіла, капыл’ (параўн. праві́ла). Таксама правідло́вы ’натуральны (мёд)’ (смарг., Сл. ПЗБ) з польск. prawidłowy ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)