бадай размоўнае

  1. часціца: Ужыв. для выказвання нядобрых пажаданняў, праклёнаў.

    • А б. ты прапаў!

  2. пабочнае слова: Выказвае дапушчэнне якой-н. магчымасці, схільнасць згадзіцца з чым-н.

    • Па багацці ўбораў няма, б., прыгажэйшай пары года, як восень.

  3. прыслоўе: Амаль.

    • Тут некалі корчмы стаялі б. праз кожныя дзесяць кіламетраў.
    • Бадай ці не… — падобна на тое, што.

  4. Бадай што —

    1. (пабочнае слова) — магчыма што, відаць што.
      • Б. што, я з вамі згодзен;
    2. амаль, амаль што.
      • Мы ўжо праехалі б. што паўдарогі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

smoke​1 [sməʊk] n.

1. дым

2. infml курэ́нне, пале́нне;

a break for a smoke пераку́р;

have a smokе куры́ць

♦

go up in smoke згарэ́ць ушчэ́нт;

like smoke мі́гам, умо́мант;

there is no smoke without fire BrE няма́ ды́му без агню́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

отбо́й в разн. знач. адбо́й, -бо́ю м.;

отбо́й возду́шной трево́ги адбо́й паве́транай трыво́гі;

бить отбо́й біць адбо́й;

◊

отбо́ю нет (от кого-, чего-л.) адбо́ю няма (ад каго-, чаго-небудзь).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

разгово́р м. размо́ва, -вы ж., гаво́рка, -кі ж.;

◊

без (да́льних, ли́шних) разгово́ров без лі́шняй гаво́ркі;

и разгово́ра быть не мо́жет, и разгово́ра нет і гаво́ркі няма (не мо́жа быць);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

◎ Паме́г ’хмызняк’ (Яшк.). Няясна; паралеляў у іншых слав. мовах няма. Магчыма, з омег, вомег, вобмег (гл.), дзе о‑ можа ўспрымацца як прыстаўка і магло быць заменена на по-. Вомег ’балігалоў’ часта расце па берагах рэк сумесна з хмызняком, таму тут мог адбыцца перанос па сумежнасці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́чут: і по́чуту няма ’нічога не чуваць пра каго-, што-небудзь’, ’слых пра каго-небудзь’, ’чутка, вестка’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Шат.), почу́тка ’чутка’ (ТС), по́чат ’дух’ (дзярж., Сл. ПЗБ), ’след, знак’ (Сцяшк. Сл.). Утвораны ад пачу́ць (гл.), якое з *po‑čuti, як по́гляд, по́зірк.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Réttung

f -, -en ратава́нне, (па)рату́нак;

óhne ~ verlóren загі́нуў беззваро́тна;

hier gibt es kéine ~ тут няма́ (па)рату́нку;

j-m ~ bríngen* вы́ратаваць каго́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Schímmer

m -s, -

1) ззя́нне, зіхаце́нне, бляск

2) про́бліск (надзеі і г.д.)

er hat kéinen (blássen) ~ davón — у яго́ няма́ (ніцкага) уяўле́ння аб гэ́тым

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

vórliegen

* vi

1) ляжа́ць (перад чым-н.)

2) ме́цца, быць у наяўнасці, існава́ць

es liegt nichts gégen ihn vor — су́праць яго́ няма́ ніцкіх абвінава́чванняў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

паме́рці сов., прям., перен. умере́ть;

◊ хоць памры́ — хоть умри́;

п. з ро́гату — умере́ть со сме́ху;

п. няма́ ча́су — умере́ть не́когда;

на лю́дзях і п. не стра́шна — посл. на миру́ и смерть красна́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)