арха́нгел, ‑а, м.

У хрысціянскай рэлігіі — анёл вышэйшага рангу. Можна, скажам, давесці, што Пятрусь Маргун падобен з твару да архангела Міхаіла, што я — не я і хата не мая. Колас.

[Ад грэч. archē — пачатак, улада і aggelos — анёл.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

астало́п, ‑а, м.

Разм. лаянк. Дурань, ёлупень; бесталковы. Іванок зняважліва трасе галавою. — Я буду пытацца ў гэтага валасатага асталопа! — Пабойся бога, сынок! Што ты гаворыш! Ён жа [бацюшка] служка, божы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бабы́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лек; ж.

Разм. Тое, што і бабылька. Бабка Параска была круглая бабылка, не мела ні мужа, ні сям’і і называла сябе «самасейкаю». Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

во́быск, ‑у, м.

Афіцыйны агляд каго‑, чаго‑н. з мэтай знайсці што‑н. забароненае, недазволенае і пад. Зрабіць вобыск. Павольныя вобыскі. □ Пазаўчора адбыўся вобыск. Агенты акцызнага нагляду шукалі гарэлкі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́варажыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.

Разм. Варожачы, прадказаць што‑н. — Але ж ты, бабка, нешта вельмі доўга варажыла, — заўважыў Лабановіч.. — Бо я хацела як найлепей вываражыць для вас. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выго́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Добра прыстасаваны для зручнага карыстання. Выгодны вячэрні поезд. □ Перабраліся маладыя на другую кватэру, больш прасторную і выгодную, і Насця стала гаспадыняй. Колас.

2. Прывольны. Выгодныя мясціны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́паласкаць, ‑палашчу, ‑палашчаш, ‑палашча; зак., што.

Вымыць, палошчучы ў вадзе. Выпаласкаць бялізну. □ Дзядзька Марцін вытрас сетку, а потым выпаласкаў з яе розны бруд і твань на чыстай бягучай вадзе. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выпіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да выпіць.

2. Разм. Часта піць спіртныя напіткі; п’янстваваць. Гаспадаркаю .. [Саўка] не займаўся, гуляў, выпіваў, трохі краў і прыставаў да розных цёмных людзей. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аго́нія, ‑і, ж.

Перадсмяротны стан арганізма, кананне. Вепр дзіка рохкнуў, выскачыў з рову і ўпаў на снег з разарваным жыватом і з выпаўшымі вантробамі, б’ючыся ў страшнай перадсмяротнай агоніі. Колас.

[Грэч. agōnia — змаганне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

агу́льна, прысл.

1. У агульных рысах, без падрабязнасцей і дэталей.

2. Усё адразу, цалкам. Было так цёмна, прытульна, У гразі-балоце ўсё агульна: печ, як столь, і сцены, лавы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)