цо́каль, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Ніжняя патоўшчаная частка сцяны, збудавання, калоны, помніка, якая абапіраецца на фундамент.

Ц. калоны.

Ц. шматпавярховага дома.

2. Металічная частка элекгрычнай лямпачкі, якая служыць для ўмацавання яе ў патроне (спец.).

|| прым. цо́кальны, -ая, -ае.

Ц. паверх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

эмфа́за, -ы, ж. (спец.).

1. У літаратуры: узмацненне эмацыянальнай выразнасці мовы, якое дасягаецца зменай інтанацыі і выкарыстаннем парадку слоў і розных рытарычных фігур.

2. У лінгвістыцы: спосаб артыкуляцыі, які стварае напружанасць у гучанні некаторых зычных гукаў.

|| прым. эмфаты́чны, -ая, -ае.

Э. націск.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

эпіцэ́нтр, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Вобласць на паверхні зямлі, размешчаная над ачагом землетрасення, выбуху і пад.

Э. ядзернага выбуху.

2. перан. Месца, дзе што-н. праяўляецца з найбольшай сілай (кніжн.).

У эпіцэнтры падзей.

|| прым. эпіцэнтры́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

апрыхо́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак.

Спец. Запісаць у прыход. Сёння камісія ад праўлення калгаса апрыходавала стагі сена, што сёй-той быў накасіў без дазволу на калгаснай сенажаці. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́лушчыць, ‑шчу, ‑шыш, ‑плыць; зак., што.

Выняць зерне з шкарлупіння, цвёрдай абалонкі; вылузаць. Вавёрка вылушчыла зярняты з яловай шышкі. // Спец. Выдаліць хірургічным спосабам. Вылушчыць пухліну. Вылушчыць хворую костку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́праміць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., што.

Зрабіць прамым, без звілін, паваротаў і пад.; выпрастаць. Выпраміць канал, дарогу, прасеку, лінію.

•••

Выпраміць ток (спец.) — ператварыць пераменны электрычны ток у пастаянны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акіяні́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае дачыненне да ўнутранага жыцця акіяна (у 1 знач.). Акіянічныя воды. Акіянічныя цячэнні. Акіянічны клімат. Акіянічныя адклады. // Які жыве ў акіяне. Акіянічная фауна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

альбумі́навы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да альбуміну, звязаны з альбумінам. Альбумінавы завод. Альбумінавая фатаграфічная папера. // Які прыгатаваны з альбуміну, складаецца з альбуміну. Альбумінавая мука. Альбумінавы хлеб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

амо́рфны, ‑ая, ‑ае.

1. Спец. Які не мае крышталічнай будовы. Аморфнае рэчыва. Аморфны стан.

2. Які не мае форм змянення. Аморфныя мовы.

3. перан. Бясформенны; расплывісты. Аморфны твор.

[Ад грэч. amorphos — бясформеннасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэмпфі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Спец.

1. Спыняць механічныя ваганні, якія ўзнікаюць у машынах, прыборах і пад.

2. Гасіць гучанне струн у мнагаструнных музычных інструментах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)