усхо́дні, ‑яя, ‑яе.
1. Які знаходзіцца на ўсходзе, ідзе з усходу. Усходнія вобласці. Усходні вецер. □ Над усходнім краем лесу стаяла чорнае воблака. Кулакоўскі. Домікі ўсходняй ускраіны горада стаяць над самым Дняпром. Брыль.
2. Які мае адносіны да Усходу. Усходняя архітэктура. Усходняя культура. □ [Свіліс:] — Шкада, кальяна ў мяне няма пачаставаць вас па ўсходняму звычаю. Машара.
•••
Усходнія крэсы гл. крэсы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЭРД,
Бёрд (Byrd) Рычард Эвелін (25.10.1888, г. Уінчэстэр, штат Віргінія, ЗША — 12.3.1957), амерыканскі палярны даследчык, лётчык. Адмірал. Скончыў Ваенна-марскую акадэмію ЗША (1912) і авіяц. школу (1918). 9 5.1926 першы праляцеў над Паўн. полюсам. Кіраўнік 4 амер. экспедыцый у Антарктыку (1928—30, 1933—35, 1939—41, 1946—47), якія правялі метэаралагічныя і геагр. назіранні, геал. даследаванні ў гарах Дронінг-Модс-Ф’ель, сейсмалагічныя даследаванні Ледзянога бар’ера Роса, аэрафотаздымку ўзбярэжжа Зах. Антарктыды і яе ўнутр. раёнаў; адкрылі плато Рокфелер, хр. Гросенар, хр. Эдсел-Форд, ледавік Амундсена, Зямлю Мэры Бэрд (1929), горы Хорлік (1934), Бераг Хобса, хр. Колер, Бераг, Усшгрына, Флетчэр (1940), плато Амерыкан-Хайленд (1947). У ліст. 1929 Б. праляцеў над Паўд. полюсам. Імем Бэрда названа амер. антарктычная навук. станцыя.
Тв.:
Рус. пер. — Над Южным полюсом. Л., 1935;
Снова в Антарктике. Л., 1937.
т. 3, с. 385
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бяссла́ўе, ‑я, н.
Няслава, ганьба. Імгла зялёная імгліць Па-над дарожным палатном. Чые тут войскі не ішлі, Каб стаць затым бясслаўя тлом. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валяр’я́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Разм. Валяр’янавыя каплі. Над.. [Марынкай] нахілілася жанчына ў белым халаце, у пакоі запахла нашатырным спіртам і валяр’янкай. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адрыпе́ць, ‑піць; зак.
Перастаць рыпець. Адрыпеў журавель над калодзежам. Колькі вёдзер ты нацягаў, Поячы жнівень, Глякі халодзячы, Колькі смагі здымаў, Стомы змываў!.. Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адыхо́дная, ‑ай, ж.
Малітва, якую чытаюць над тым, хто памірае. // перан. Выкліканая адыходам; развітальная. Ужо даўно вызвоньвае адыходную зіме наша калгаснае кузня. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
айчы́на, ‑ы, ж.
Тое, што і бацькаўшчына (у 1 знач.). Савецкая Айчына. □ Ляці ж, мой спеў, звіні няспынна Ты над Айчынаю маёй. Журба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́лгебра, ‑ы, ж.
Вялікі раздзел матэматыкі, які вывучае агульныя законы дзеянняў над велічынямі незалежна ад іх лікавых значэнняў. Падручнік па алгебры. Элементарная алгебра.
[Араб. al-găbr.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аплікату́ра, ‑ы, ж.
1. Спосаб размеркавання пальцаў, найбольш зручны пры ігры на музычных інструментах.
2. Лічбавае абазначэнне над нотамі парадку размеркавання пальцаў музыканта.
[Ад лац. applicare — прыладжваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іх,
1. гл. яны.
2. У значэнні прыналежнага займенніка: які належыць ім; іхні. Шчабечуць песню сваю мітуслівыя ластаўкі: над акном іх гняздо. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)