уразрэ́з, прысл.

У выразе: ісці ўразрэз з чым гл. ісці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брысці́, брыду́, брыдзе́ш, брыдзе́; брыдзём, брыдзяце́, брыду́ць; брыў, брыла́, -ло́; брыдзі́; незак.

Ісці павольна, з цяжкасцю перастаўляючы ногі; цягнуцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

па-ба́нку, прысл.

У картачных гульнях: на ўсе грошы, якія маюцца ў банку (у 2 знач.).

Ісці па-банку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

джа́гаць

‘біць, лупцаваць каго-небудзь, што-небудзь і без прамога дапаўнення; апякаць, калоцца; хутка ісці, бегчы, імчацца’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. джа́гаю джа́гаем
2-я ас. джа́гаеш джа́гаеце
3-я ас. джа́гае джа́гаюць
Прошлы час
м. джа́гаў джа́галі
ж. джа́гала
н. джа́гала
Загадны лад
2-я ас. джа́гай джа́гайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час джа́гаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

джуплава́ць

‘моцна біць каго-небудзь, што-небудзь чым-небудзь гнуткім; ісці (пра вялікі дождж)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. джуплу́ю джуплу́ем
2-я ас. джуплу́еш джуплу́еце
3-я ас. джуплу́е джуплу́юць
Прошлы час
м. джуплава́ў джуплава́лі
ж. джуплава́ла
н. джуплава́ла
Загадны лад
2-я ас. джуплу́й джуплу́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час джуплу́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пату́ркваць

‘падштурхваючы, прымушаць каго-небудзь ісці куды-небудзь або перамяшчаць каго-небудзь, што-небудзь у якім-небудзь напрамку’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. пату́ркваю пату́ркваем
2-я ас. пату́ркваеш пату́ркваеце
3-я ас. пату́рквае пату́ркваюць
Прошлы час
м. пату́ркваў пату́рквалі
ж. пату́рквала
н. пату́рквала
Загадны лад
2-я ас. пату́рквай пату́рквайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час пату́ркваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пайсці́, пайду́, по́йдзеш, по́йдзе; пайшо́ў, -шла́, -ло́; пайдзі́; зак.

Пачаць ісці (паводле ўсіх знач. дзеясл. «ісці»).

Хлопчык пайшоў (пачаў хадзіць). Пайшоў прэч! (выбірайся).

◊

Калі на тое пайшло (разм.) — калі ўжо так трэба, калі так неабходна.

Так не пойдзе (разм.) — так, пры такой умове нічога не атрымаецца, не выйдзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прагрэ́с, -у, м.

Паступальны рух наперад, паляпшэнне ў працэсе развіцця; проціл. рэгрэс.

П. навукі і тэхнікі.

Ісці па шляху прагрэсу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэцірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак. і незак. (уст. і іран.).

Адысці (адыходзіць), пайсці (ісці) незаўважна або скрытна.

Своечасова р.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паво́лі, прысл.

1. Няспешна, марудна.

Ісці п.

Рабіць п.

2. Асцярожна.

П. ступаць.

3. Паступова, не адразу.

Гул п. сціхаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)