Пу́дзіць ’палохаць, спуджваць, прымушаць бегчы’ (Нас.), ’страшыць, палохаць’ (Гарэц., Яруш., Шпіл., Шат., Янк. 2, ТСБМ), pudzić ’страшыць жывёлу’ (Варл.), пу́дыты ’гнаць, разганяць, распуджваць; рэзаць (размашыста)’ (Клім.), пу́дзіцца ’палохацца, імчацца ад перапалоху’ (Нас.), пу́дзіцца ’палохацца, баяцца (пераважна пра жывёлу)’ (Гарэц., Яруш., Мал., ТС); укр. пу́дити ’гнаць’, рус. пу́дить ’палохаць, гнаць’, польск. pędzić ’гнаць’, чэш. puditi ’пабуджаць, падбухторваць’, славац. pudiť ’гнаць’, славен. poditi, серб.-харв. púditi, балг. пъ́дя, макед. пади, ст.-слав. пѫдити ’тс’. Прасл. *pǫditi параўноўваюць з грэч. σπευδω ’спяшацца, старацца; падганяць, прыспешваць’, літ. spáusti, spáudýti ’цясніць, гнясці’, spándyti ’нацягваць’ і інш. Коген (Запіскі, 2, 239), следам за Петарсанам (Vergl., 32), узводзіць названыя формы да і.-е. *(s)peud‑ (з “s mobile”), пры гэтым бел. пудзіць, укр. пудити і пад. адлюстроўваюць, паводле яго, ніжэйшую ступень кораня *speud‑, менавіта, *(s)pud‑ з інфіксам ‑n‑, што дазваляе вытлумачыць фанетычную неадпаведнасць некаторых формаў (насавы галосны ў польскай і славенскай пры чакаемым u), якую Махэк₂ (467) звязвае з экспрэсіўным узмацненнем. Далейшая сувязь з пяць, пну (гл.), пу́та і інш. (параўн. Скок, 3, 68; Сной, 459) здаецца праблематычнай перш за ўсё з семантычнага боку, аднак фармальна мажлівай пры ўзвядзенні да і.-е. *(s)pen‑d < *(s)pen‑ ’цягнуць, расцягваць’ (Глухак, 511). Яшчэ менш пэўная сувязь з пя́дзя (гл.) пры ўзвядзенні да і.-е. *pondh‑/*pendh‑, параўн. лац. pendēre ’вісець’ (Банькоўскі, 2, 537 і інш.). Гл. таксама Фасмер, 3, 402; ЕСУМ, 4, 627.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чхаць, чхаю, чхаеш, чхае; незак.

1. Міжвольна рэзка выдыхаць паветра носам і ротам, выдзяляючы слізь і ўтвараючы шумныя рэзкія адрывістыя гукі. Стоячы на сонцы, ад спёкі шырока пазяхалі дзеці, чхалі ад папаўшага ў нос пылу. Галавач. Хоць адчувалася духата, але вокнаў яшчэ ніхто не адважваўся адчыняць: некаторыя чхалі і кашлялі. Няхай.

2. Разм. Утвараць кароткія рэзкія адрывістыя гукі, падобныя на чханне (пра работу матора, рухавіка і пад.). Матор доўга чхаў, і машыну давялося завесці ручкай. Пташнікаў. А можа, гэта была і не станцыя: толькі чхалі белай парай паравозы, грукаталі на стыках колы вагонаў, падслепавата мігалі семафоры. Сабаленка.

3. перан., на каго-што. Разм., груб. Не звяртаць увагі; выказваючы пагарду, знявагу ў адносінах да каго‑н. Вядома, пан чхаць хацеў на законы, а ўсё ж не чапаў Сіланція. Жычка. Здавалася, што Юру, які чхаў на свае абавязкі перад другімі, павінна быць лёгка ў жыцці. Карпаў. — Чхаў я на Фогеля, — ваяўніча заяўляе Хадоська. — Ён сам баіцца. Навуменка.

4. перан. Разм. Імчацца; ехаць; ісці. А праз кароткую хвіліну Антось садзіўся на машыну. На паравозе без білета Чхаў да Баранавіч дасвета. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

jechać

jecha|ć

незак. ехаць;

~ć koleją — ехаць цягніком;

~ć samochodem — ехаць на машыне;

~ć na złamanie karku перан. імчацца на злом галавы;

jedzie co od kogo — разм. ад каго смярдзіць (патыхае, нясе) чым;

~ło od niego piwskiem — ад яго несла півам

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

spin

[spɪn]

1.

v.t. spun, spinning

1) пра́сьці, снава́ць

A spider spins a web — Паву́к снуе́ павуці́ну

2) круці́ць

to spin a top — запуска́ць ваўчо́к

3) склада́ць (пе́сьні, ве́ршы), ве́сьці апавяда́ньне

4) Sl. тлума́чыць на сваю́ кары́сьць

2.

v.i.

1) круці́цца

2) імча́цца

3.

n.

1) прадзе́ньне n.

2) кручэ́ньне n.

3) імча́ньне n.

4) Av. што́пар -у m.

5) прае́здка f.

We went for a spin — Мы пае́халі пракаці́цца

6) Sl. тлумачэ́ньне на сваю́ кары́сьць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

rush​3 [rʌʃ] v.

1. кі́дацца, імча́цца, не́сціся

2. дзе́йнічаць паспе́шліва, хапа́цца

3. выко́нваць ве́льмі ху́тка;

The injured were rushed to the hospital. Пацярпелых хутка даставілі ў бальніцу.

4. (into) падганя́ць, прымуша́ць (каго-н.) рабі́ць паспе́шліва (што-н.);

She rushed him into marriage. Яна ажаніла яго з сабой.

5. ры́нуцца; браць шту́рмам

rush out [ˌrʌʃˈaru:] phr. v. вырабля́ць, выпуска́ць (што-н. вельмі хутка)

rush through [ˌrʌʃˈθru:] phr. v. без прамару́джвання выраша́ць пыта́нні ў афіцы́йных, ура́давых, камерцы́йных о́рганах;

The legisla tion was rushed through parliament. Закона праект адразу ж быў прыняты парламентам.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

speed​2 [spi:d] v.

1. (sped) ху́тка бе́гчы, імча́цца; ляце́ць;

The car sped along the street. Машына праімчалася па вуліцы;

The news sped swiftly over the country. Навіна хутка абляцела ўсю краіну.

2. (sped) набіра́ць, павялі́чваць ху́ткасць;

speed one’s step паскара́ць крок;

speed the work працава́ць хутчэ́й

3. (speeded) перавыша́ць ху́ткасць;

He was fined for speeding. Яго аштрафавалі за перавышэнне хуткасці.

4. fml (speeded) спяша́цца; падганя́ць, прыспе́шваць;

The drugs will speed his recovery. Гэтыя лекі паскораць яго выздараўленне.

speed up [ˌspi:dˈʌp] phr. v. павялі́чваць ху́ткасць, паскара́ць;

The train soon speeded up. Цягнік імкліва набраў хуткасць.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

рухацца, ісці, падавацца, прабірацца, брацца, прасоўвацца, пасоўвацца, сунуцца, кіравацца, накіроўвацца / з вялікай хуткасцю: імчацца, мчацца, мчаць, шыбаваць, несціся; мкнуць, імкнуць, каціцца, перціся (разм.) / рэгулярна ў пэўным кірунку: курсіраваць □ падавацца ў ход, трымаць кірунак, трымаць курс

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

shoot​2 [ʃu:t] v. (shot)

1. страля́ць;

shoot an arrow пусці́ць стралу́

2. застрэ́ліць, забі́ць

3. палява́ць;

be out shooting быць на палява́нні

4. не́сціся, імча́цца;

An idea shot in his mind. Яму раптам у галаву прыйшла думка.

5. кі́даць;

shoot a glance кі́нуць ху́ткі по́зірк

6. здыма́ць фільм

♦

be/get shot of smth./smb. BrE, infml адчапі́цца ад чаго́-н./каго́-н.;

shoot a line infml перабо́льшваць, ілга́ць

shoot down [ˌʃu:tˈdaʊn] phr. v. застрэ́ліць; расстраля́ць;

shoot down a plane збіць самалёт

shoot off [ˌʃu:tˈɒf] phr. v. infml сысці́, адысці́ся

♦

shoot one’s mouth off (about smth.) infml хвалі́цца; выдава́ць сакрэ́т

shoot up [ˌʃu:tˈʌp] phr. v. падско́чыць (пра цэны, тэмпературу)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

dash

[dæʃ]

1.

v.t.

1) шпурля́ць

2) абліва́ць, абдава́ць (вадо́ю)

3) плю́хаць

She dashed some paint on the paper and called it a tree — Яна́ плю́хнула фа́рбы на папе́ру і назва́ла гэ́та дрэ́вам

4) прыгнята́ць, зьнеахво́чваць

2.

v.i.

сьпяша́цца, імча́цца

They dashed by in a car — Яны́ пране́сьліся а́ўтам

3.

n.

1) плёскат, усплёск -у m. (вады́, хва́ляў)

2) уцёкі pl. only

to make a dash for safety — уцячы́ ў бясьпе́чнае ме́сца

3) уда́р -у m.

4) драбо́к -ка́ m.

a dash of pepper — драбо́к пе́рцу

5) бег на каро́ткую адле́гласьць

6) штрых -а́ m. (пяра́), мазо́к -ка́ m. (пэ́ндзля)

7) праця́жнік -а m. (знак прыпы́нку)

8) энэ́ргія f., запа́л -у m., жва́васьць f.

•

- dash off

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

sweep​2 [swi:p] v. (swept)

1. падмята́ць, вымята́ць;

sweep the path clear of snow расчышча́ць сце́жку ад сне́гу;

sweep the chimney чы́сціць ко́мін

2. змята́ць, зрыва́ць, зно́сіць;

sweep overboard змыва́ць хва́ляй за борт

3. не́сціся, прано́сіцца, імча́цца;

The car swept (up) to the shop. Машына падруліла да крамы.

♦

sweep smth. under the carpet ≅ хава́ць канцы́ ў ваду́

sweep along [ˌswi:pəˈlɒŋ] phr. v. не́сці, не́сціся; цягну́цца, распасціра́цца

sweep aside [ˌswi:pəˈsaɪd] phr. v. адштурхо́ўваць, адсо́ўваць

sweep away [ˌswi:pəˈweɪ] phr. v.

1. змята́ць; зграба́ць; змыва́ць

2. знішча́ць; касава́ць;

They swept away the old laws. Яны выкінулі старыя законы на сметнік.

sweep down [ˌswi:pˈdaʊn] phr. v. па́даць ка́менем, па́даць уні́з

♦

sweep down on smb. накі́нуцца на каго́-н.

sweep off [ˌswi:pˈɒf] phr. v. зрыва́ць;

The roof was swept off. Дах сарвала.

♦

sweep smb. off his feet ускружы́ць каму́-н. галаву́

sweep up [ˌswi:pˈʌp] phr. v.

1. падмята́ць, вымята́ць

2. прыбіра́ць (пакой)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)