швы́дкі, ‑ая, ‑ае.
Абл. Хуткі. Разгорнем тэмп работы швыдкі Праз гутаркі і чыткі. Колас. Мігам пранясліся шчаслівыя хвіліны, швыдкія, як маланка, і ў той жа час — доўгія, зацяжныя... Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
prompt3 [prɒmpt] adj. ху́ткі, неадкла́дны;
a prompt answer неадкла́дны адка́з;
a prompt delivery ху́ткая даста́ўка (чаго-н.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
abrupt [əˈbrʌpt]adj.
1. ху́ткі, неспадзява́ны, нечака́ны
2. рэ́зкі, гру́бы (пра паводзіны, манеры)
3. круты́ (пра спуск, схіл)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бруй Хуткі паток вады сярод ракі (Слаўг.). Тое ж бруёвая вада́ (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
здагна́ць, ‑ганю, ‑гоніш, ‑гоніць; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і дагнаць. На пляцы Аляксея здагнаў хуткі газік. Мележ. Конь вырвецца — здагоніш і зловіш, а слова вырвецца — не зловіш. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агу́льшчына, ‑ы, ж.
Павярхоўнае асвятленне чаго‑н.; схематычнасць, неканкрэтнасць. Я рад, што заціхнуў агульшчыны гром: Час наш канкрэтны і хуткі. Панчанка. Асабліва лёгка тут [у публіцыстычных вершах] збіцца на агульшчыну і рыторыку. Бугаёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бе́глы, -ая, -ае.
1. Які ўратаваўся ўцёкамі (гіст.).
Б. селянін.
Прытуліць беглага (наз.).
2. Не вельмі ўважлівы, павярхоўны.
Б. позірк.
3. Хуткі, дастаткова свабодны.
Беглае чытанне.
○
Беглыя галосныя — галосныя гукі «о» і «е», якія чаргуюцца з нулём гуку пры форма- і словаўтварэнні.
|| наз. бе́гласць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Жыг ’імгненне’, ’хуткі скачок, хуткі ўкус’, ’нечаканы ўдар’ (Нас.), ’хуткае запальванне’ (Бяльк.). Рус. дыял. смал. жиг ’раптоўны рух; укус’, славац. žih ’агонь, запал’, славен. žig ’агонь, пажар’, ’наганяй’, серб.-харв. жи̑г ’кляймо, пячаць’, уст. ’металічны прут для падпальвання марціры’, балг. дыял., макед. жиг ’кляймо’, ’жыгала’, ’туга, сум’. Параўн. жыга ’хуткі чалавек’, жэг ’імгненна, хутка’ і іх іншаслав. адпаведнікі. Ад слова жыгаць ’бліскаць’ = ’хутка гарэць’, ’хутка свяціць’, адкуль бярэцца сема ’хутка’ (параўн. ням. blitzen ’бліскаць’, Blitz ’маланка’, Blitzbote ’хуткі кур’ер’, параўнанне ў розных мовах, як маланка ’хуткі’), шляхам усячэння афіксальнай часткі дзеяслова і ўтварэння бязафікснага назоўніка. Лат. žigls ’хуткі’, якое ўзводзяць да літ. žygis ’аднаразовы ход, паход, раз’ (Мюленбах-Эндзелін, 4, 809; Фрэнкель, 1308), магло зазнаць (але не абавязкова) уплыў бел. жыг.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
quick-tempered
[,kwɪkˈtempərd]
adj.
запа́льчывы, гара́чы; ху́ткі на злосьць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ру́чы ’дарослы, працаздольны, які можа на сябе зарабіць’, ’моцны, спрытны чалавек’ (бялын., Янк. Мат.), укр. ру́чий ’спрытны, лоўкі’, польск. rączy ’хуткі, жвавы; пільны’, чэш. ručí ’хуткі’, славац. rúči ’здольны, спрытны’, славен. róčen ’хуткі, спрытны’. Прасл. *rǫčьjь, роднаснае ст.-інд. r̻jyati, r̻ñjati ’напружвацца, спяшацца’, грэч. αργός ’хуткі (пра сабаку)’. Адносяць да *rǫka (Праабражэнскі, 2, 228; Махэк₂, 522), або пастулюецца народнаэтымалагічная сувязь з назоўнікам (Бязлай, 3, 189). Параўн. рука́ты (гл.); Брукнер (455), Шустар-Шэўц (2, 1249) звязваюць з *ručьjь, гл. ручай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)