1. Які мае на ўвазе выгаду, карысць, заснаваны на карысці. Карыслівыя інтарэсы. Карыслівыя мэты. □ [Васіля] закранула яе [Машына] халодная, карыслівая разважлівасць.Шамякін.
2. Які імкнецца да асабістай выгады, карысці. Карыслівы чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хало́дны
1. kalt;
хало́дная зіма́ kálter [strénger] Wínter;
паста́віць у хало́днае ме́сца kalt [kühl] stéllen;
хало́дная збро́я blánke Wáffe, Hieb- und Stíchwaffe f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пала́ш, ‑а, м.
Халодная зброя, падобная на шаблю, толькі з прамым і шырокім лязом, вострым з абодвух бакоў. Іх везлі стражнікі з аголенымі палашамі, і многія казалі, што хлопцам не мінуць плахі.Гартны.
[Польск. pałasz, ад венг. pallos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіро́цкі, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і сірочы. Гулка сіроцкая песня Па свеце нясецца з трывогай.Купала.На наша сіроцкае шчасце, раніца ле вельмі халодная.С. Александровіч.
•••
Сіроцкая зіма — пра цёплы, маласнежны зімовы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сцюдзя́нка ’мята, Mentha crispa L.’ (Кіс.). Да папярэдняга; у выніку семантычнай кандэнсацыі, параўн. сцюдзёная мята ’мята перцавая’ (паст., Сл. ПЗБ) і іншую назву мята халодная ’тс’ (Кіс.), што перадаюць адчуванне холаду пры спажыванні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сала́та, -ы, ДМ -ла́це, ж.
1. Травяністая агародная расліна, лісты якой сырымі ўжыв. ў ежу.
2.мн. -ы, -аў. Халодная страва з нарэзаных кавалачкамі кампанентаў, напр. гародніны, яек, мяса, рыбы і пад., палітых якім-н. соусам, алеем, з якой-н. прыправай.
Мясная с.
|| прым.сала́тавы, -ая, -ае ісала́тны, -ая, -ае.
С. колер (светла-зялёны).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шпа́га
(іт. spada)
халодная колючая зброя з прамым вузкім і доўгім клінком;
скрыжаваць шпагі — пачаць паядынак, бой, спрэчку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ятага́н
(тур. jatagan)
сякучая халодная зброя з выгнутым лязом, распаўсюджаная ад 16 ст. у туркаў, арабаў і персаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
папрараста́ць, ‑ае; зак.
Прарасці — пра ўсё, многае. Восень у той год выдалася халодная і дажджлівая. Як пачаліся дажджы ў жніво, дык цягнуліся да самых прымаразкаў. Жыта папрарастала ў снапах, атава пагніла ў пракосах...С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пу́ня, ‑і, ж.
Вялікая халодная будыніна для захоўвання сена; адрына. За хатай — клець на каменным падмурку, цёплы хлеў, прасторная пуня, садок са старых і маладых дрэў.Хадкевіч.[Хлопцы] начавалі покатам на сене ў вялікай пуні.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)