Дзейнічала ў 1826—50 у Беларусі, у маёнтку Белін Кобрынскага пав. (цяпер в. Белін Драгічынскага р-на Брэсцкай вобл.). Вырабляла сукно 3—5 гатункаў. У 1841—44 мела 75 ткацкіх станкоў, 37 прадзільных, 8 кардавальных, 15 часальных машын, 30 інш. станкоў. Воўну атрымлівала ад уласных авечак, фарбы — з Рыгі. Працавала да 420 рабочых (1836), з іх б.ч. наёмныя.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
валю́шня Месца, дзе стаяла майстэрня, у якой валілі сукно (Глуск.Янк. II, Слаўг.). Тое ж валю́ш (Гродз.), валю́ша (Жытк., Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
гату́нак, ‑нку. м.
Разрад, катэгорыя якога‑н. тавару па якасці, расцэнцы і пад.; сорт. Мука першага гатунку. Чай вышэйшага гатунку. □ У.. [Алтара] ёсць дарагое сукно лепшага гатунку, тоненькае, як шоўк.Чарнышэвіч.// Разнавіднасць якога‑н. тавару. Цукеркі розных гатункаў. □ Стол, як ёсць, быў завален пірагамі, бабкамі, мясам розных гатункаў і рознага прыгатавання.Колас.
[Польск. gatunek з ням.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Tuch
I
n -(e)s, Tücher
1) ху́стка; хусці́на; касы́нка; ша́лік
◊ wie ein rótes ~ auf j-n wírken — ≅ дзе́йнічаць на каго́-н. ве́льмі зласлі́ва [раздражня́льна]
2) ану́ча
II
n -(e)s, -е сукно́
ráues ~ — грубашэ́рснае сукно́
gróbes ~ — драп
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
паго́н1, ‑у, м.
Дарога, па якой гоняць жывёлу на папас. Туман бялее над балотам, Дзяр[к]ач завёў траскучы спеў, Жукі лятаюць па-над плотам, Жывёла йдзе з пагону ў хлеў...Чарот.
паго́н2, ‑а, м.
Наплечны знак адрознення. На.. [Сцяпанавых] плячах красаваліся капітанскія пагоны сапёра.Корбан.Сукно гімнасцёрак пацямнела пад рамянямі і пагонамі.Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывалі́цца1, ‑валюся, ‑валішся, ‑валіцца; зак.
Прыхіліўшыся, абаперціся аб каго‑, што‑н. [Дзедзіха] паспеў толькі прываліцца спіной да камля, не помніў, як асунуўся, сеў у снег, знямеў.Пташнікаў.Фашыст крэкнуў і са скрыўленым грымасай тварам... застыў у зняменні, прываліўшыся плячыма да сцяны.Сіняўскі.
прывалі́цца2, ‑валіцца; зак.
Трохі, не поўнасцю зваліцца (пра сукно).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВАЎКАВЫ́СКІЯ СУКО́ННЫЯ МАНУФАКТУ́РЫ.
Дзейнічалі ў Беларусі ў 1795—1862 у г. Ваўкавыск (вядомы 4 мануфактуры). Выраблялі сукно (больш за 26 тыс.м у 1828 на адной з іх), байку, коўдры. Мелі кожная па 2—6 ткацкіх станкоў, на адной з іх было 45 прадзільных, 8 часальных станкоў, 3 стрыгальныя машыны, 6 фарбавальных катлоў, 2 прэсы. Працавала ад 50 (1830) да 259 (1828, 1832—40) рабочых на адной мануфактуры.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
homespun
[ˈhoʊmspʌn]1.
adj.
1) саматка́ны
2) пашы́ты з саматка́нага матэрыя́лу
3) про́сты, некульту́рны (пра мане́ры)
2.
n.
саматка́нае палатно́цісукно́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
выва́львацьIнесов.
1.в разн. знач. выва́ливать;
2. выкла́дывать; высыпа́ть;
3.разг. высо́вывать;
1-3 см. вы́валіць I
выва́львацьIIнесов. (сукно) выва́ливать, валя́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Рэ́готы ’драўляная пасудзіна ў выглядзе карыта, у якой мялі сукно’ (З нар. сл., Сл. Брэс.). Няясна. Магчыма, звязана з польск.rechot ’роў, напоўнены вадой’, бо першапачаткова для апрацоўкі сукна маглі выкарыстоўваць роў з вадой, а пазней ужо пасудзіну. Польскае слова Ліндэ выводзіць з франц.Rechaud de rempart ’абарончы вал; роў’ (Ліндэ, 5, 34). Магчымая семантычная паралель: польск., чэш.koryto ’рэчышча’ — карыта ’пасудзіна’.