халэ́мус, нескл., м.; у знач. вык.
Разм. Гібель, канец, смерць. Не праціўся лепш Ахрэму: Дасць па карку і — халэмус! Строгі, хай яго багі! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dahínraffen
vt знішча́ць, касі́ць (пра смерць, пошасць і г.д.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Мор ’павальная смерць, эпідэмія’ (ТСБМ; віл., Сл. ПЗБ). Укр. мір, рус. мор, польск. mór, в.-луж. mór, чэш. тог, славен. mór ’тс’; серб.-харв. мор ’паміранне’, макед. мор ’мор, чума’, балг. морът, ст.-слав. моръ ’зараза, язва’. Прасл. morъ < mer‑ti ’паміраць’. І.‑е. адпаведнікі: літ. mãras, maraĩ ’мор, чума’, ст.-інд. maras, māras ’смерць, мор’ (Бернекер, 2, 80; Фасмер, 2, 651).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заўча́сны, ‑ая, ‑ае.
Які адбыўся, наступіў раней вызначанага часу, раней, чым трэба. Заўчасная смерць. □ Так і не даведаліся .. аб прычынах заўчаснага прыезду каваля з курорта. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згіне́нне, ‑я, н.
Пагібель. [Белавус:] — Ішлі вы на смерць, на згіненне За люд наш, за вольнасць зямлі. Жыць будзеце вы ў пакаленнях, Сыны нашых вёсак, раллі! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́рбскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Сербіі, сербаў, які належыць, уласцівы ім. Якраз тады [у 1914–1915 гадах] паэт [М. Багдановіч] напісаў цыкл песень, сярод якіх ёсць сербская «Смерць шэршня». Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыда́ць ’зрабіць’: сам собе смерць прыдаў (ТС). Улічваючы кантэкст, трэба лічыць культурным (кніжным) запазычаннем з рус. предать смерти з дыялектнай трансфармацыяй прэфікса.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скапу́ціцца ‘памерці’ (ТСБМ, ТС, Варл.). Рус. калуж., маск. скапу́титься ‘нечакана і моцна захварэць’. Ад капут (гл.), што з ням. kaput ‘канец; смерць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
wniebowzięcie
н. рэл.
1. смерць;
2. рэл. Прачыстая (свята)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
głodowy
głodow|y
галодны;
śmierć ~a — галодная смерць; смерць ад голаду;
strajk ~y — галадоўка (у знак пратэсту);
dni ~e — галодныя дні
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)