Verbum

бязмо́ўны, -ая, -ае.

1. Пазбаўлены магчымасці гаварыць.

Бязмоўная жывёліна.

2. Маўклівы, баязлівы, які не адважыцца слова сказаць.

Ён стаў пануры і б.

3. перан. Ціхі, напоўнены цішынёй.

Б. лес.

|| наз. бязмо́ўнасць, -і, ж.

лі́шні, -яя, -яе.

1. Збыткоўны, які перавышае адпаведную колькасць, празмерны.

Лішнія грошы.

Лішнія турботы.

2. Непатрэбны, бескарысны.

Лішнія рэчы.

3. Дадатковы, пабочны.

Сказаць л. раз не шкодзіць.

◊

Без лішніх слоў — не размаўляючы доўга.

паткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак. (разм.).

1. Сунуцца, паказацца куды-н.

П. ў дзверы.

2. перан. Паспрабаваць што-н. зрабіць, памкнуцца.

П. сказаць слова.

|| незак. патыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

прастагна́ць, -агну́, -о́гнеш, -о́гне; -агні; зак.

1. Абазвацца стогнам.

Хворы голасна прастагнаў.

2. што і без дап. Сказаць са стогнам.

Піць! — прастагнаў ранены.

3. Правесці які-н. час стогнучы.

Хворы ўвесь вечар прастагнаў.

дада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́й; -да́дзены; зак.

1. каго-што і чаго. Даць, зрабіць, сказаць і пад. ў дадатак да чаго-н.

Астатнія грошы дадам заўтра.

2. што да чаго. Сказаць або напісаць у дадатак да чаго-н.

Да сказанага нечага д.

3. што да чаго. Прыкласці, далучыць.

Да заявы д. медыцынскае заключэнне.

4. што да чаго. Скласці лікі.

Да пяці д. чатыры.

|| незак. дадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. дадава́нне, -я, н.

падпусці́ць, -ушчу́, -у́сціш, -у́сціць; -у́шчаны; зак.

1. каго (што). Даць наблізіцца, падысці.

П. звера на адлегласць стрэлу.

2. што. Сказаць, скарыстаўшы зручны момант (разм.).

П. жарт. П. шпільку (перан.).

|| незак. падпуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

паўтары́ць, -тару́, -то́рыш, -то́рыць; -то́раны; зак., што.

1. Сказаць або зрабіць яшчэ раз.

П. сказанае.

П. паездку.

2. Аднавіць у памяці вядомае, завучанае.

П. урок.

|| незак. паўтара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. паўтарэ́нне, -я, н.

прагавары́ць, -ару́, -о́рыш, -о́рыць; -о́раны; зак.

1. што і без дап. Прамовіць, сказаць.

Не прагаварыў ні слова.

2. Правесці некаторы час у размове.

П. увесь вечар.

|| незак. прагаво́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

я́блычак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.

1. гл. яблык.

2. Цэнтр мішэні (у 1 знач.) у выглядзе чорнага круга.

Папасці (пацэліць, трапіць) у самы я. (таксама перан.: дакладна, правільна ўгадаць, сказаць і пад., разм.).