Пі́льніца ’гарачая пара ўлетку, калі шмат работы і мітрэнгі’, ’спешка ў рабоце, пільная патрэба’ (Сл. ПЗБ; полац., Нар. лекс.; смарг., Сцяшк. Сл.; в.-дзв., ушац., беш., докш., ЛА, 2). Ад прыметніка пільны (гл. пільна) і суф. ‑іца (< прасл.*‑ica), магчыма, у выніку семантычнай кандэнсацыі словазлучэння, напрыклад, пільная пара ’жніво’ (іўеў., тамсама).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зо́ркі, ‑ая, ‑ае.
Які мае востры зрок, добра бачыць далёкія і дробныя прадметы. Убачыўшы .. [шчупака] сваім зоркім вокам, каршун кінуўся на рыбіну з вышыні.В. Вольскі.Бабка Наста стаяла збоку, глядзела сваімі яшчэ даволі зоркімі вачамі, але нічога не чула, і дакорліва ківала галавой.Шамякін.// Праніклівы, пільны, уважлівы. Будзь жа смелым і адважным, Зоркім цёмнымі начамі.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
heedful
[ˈhi:dfəl]
adj.
1) пі́льны, асьцяро́жны
2) ува́жны, ува́жлівы; чу́лы
heedful of advice — ува́жны да пара́ды
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
careful[ˈkeəfəl]adj.
1. (of/with) асцяро́жны, пі́льны
2. (about) клапатлі́вы
3. дба́йны, стара́нны, руплі́вы
♦
you can’t be too careful лі́шняя асцяро́жнасць не пашко́дзіць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
searching[ˈsɜ:tʃɪŋ]adj.
1. дапы́тлівы; выпрабава́льны;
give a searching look/glance дапы́тліва паглядзе́ць
2.пі́льны, глыбо́кі;
put smb. through a searching examination падрабя́зна распы́тваць каго́-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
precise
[prɪˈsaɪs]
adj.
1) дакла́дны; выра́зны; азна́чаны, акрэ́сьлены
2) акура́тны, выра́зны, я́сны (по́чырк)
3) патрабава́льны, пэданты́чны, пі́льны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Пія́вы ’працавіты’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Параўноўваюць літ.pyti ’размакаць (пра зямлю), станавіцца мяккім (пра характар)’; papijęs ’добры, мяккі, які ўвесь аддаецца працы, дабрыні і г. д.’ (Грынавяцкене, тамсама, 3, 527), што не пераконвае; хутчэй, з пілявы ’рухавы’ (гл.), да піліць2, параўн. польск.pilać ’дбаць’, варыянт pilić ’старацца, дбаць’, што звязана з pilny ’старанны’ (Банькоўскі, 2, 579), гл. пільны.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пранікнёны, ‑ая, ‑ае.
1. Якому ўласціва пранікнёнасць. — Толькі дайце дажыць у здароўі, — ужо зусім недарэчы фатальна закончыла няскладную, але пранікнёную прамову Волька.Васілевіч.У свой час, у бытнасць Шчакаціхіна студэнтам, новы выкладчык Сідараў прынёс у аўдыторыю непадкупную і пранікнёную адданасць самаму масаваму і надзённаму віду мастацтва — графіцы.Ліс.
2. Праніклівы, пільны, уважлівы. — Адкуль вы, таварыш? — Чалавек уважліва паглядзеў на мяне пранікнёнымі вачыма.П. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)