Мончка ’цукар-пясок’ (беласт., Сл. ПЗБ). З польск. mączka ’мука дробнага памолу’ (Мацкевіч, там жа, 3, 76).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́дма, ‑ы, ж.
Наносны пясчаны пагорак. Зноў і зноў на беражок тонкай выдмаю пясок вольны вецер сцеле. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
quicksand [ˈkwɪksænd] n. (таксама pl. quicksands)
1. geol. плыву́н; зы́бкі пясо́к
2. ба́гна (перан.);
get caught in the quicksands тра́піць у ба́гну
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вы́сеяны сов.
1. (посеять полностью) вы́сеять;
2. отсе́ять;
в. пясо́к з жы́та — отсе́ять песо́к изо ржи
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наплыўны́, ‑ая, ‑ое.
Які ўтвараецца ў выніку наплыву (у 1 знач.); намыўны, наносны. Наплыўная глеба. Наплыўная мель. Наплыўны пясок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распла́віцца, ‑віцца; зак.
Пад дзеяннем высокай тэмпературы з цвёрдага зрабіцца вадкім. Трымціць распаленая дымка, Вось-вось расплавіцца пясок. Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разве́й ’жоўты пясок’ (Сцяшк.), ’пясчаная неўрадлівая глеба’ (шчуч., Нар. лекс.). Утворана ад разве́яць (гл.) бязафіксным спосабам, як гле́й (гл).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
за́ндры
(ісл. sandr, ад sand = пясок)
раўніны, утвораныя каля краёў марэнных град старажытных леднікоў талымі водамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
псамафі́лы
(ад гр. psammos = пясок + -філ)
жывёлы, якія жывуць у пясках, напр. пясчаная блыха, яшчаркі, тушканчыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Пе́сак 1 пясок ’трус’ (Нас.). Памянш. да пес (гл.), якое выкарыстоўвалася для называння розных звяркоў з густой поўсцю. Параўн. ст.-рус. песикь ’пясец’ (XVI ст.) і тсы©ь ’шчанё’; як родавая назва рус. песь ужывалася ў адносінах да воўка, лісы, сабакі (Даль, 3, 105); сюды ж таксама рус. (тул.) песец ’даўгашэрсны трус’. Паводле Німчука (Давньорус., 205), да XVII ст. ва Украіне вадзіўся звярок песок, якога здабывалі на футра: рысь, пески и коты; суф. ‑ець актыўна выцясняўся суф. ‑ок (< ькь).
◎ Пе́сак 2 ’простая шашка ў гульні ў шашкі’ (Нас.). Няясна. Магчыма, пераасэнсаванае пешка (*пёійак?), гл.
◎ Пе́сак 3 ’пясок’ (докш., Сл. ПЗБ). З польск. piasek ’тс’ (Мацкевіч, там жа, 3, 509). Націск на першым складзе спрыяў аднаўленню этымалагічнага ‑ė‑ (усх.-слав. гтъськъ ’пясок’). Вытворнае пескавы Чышчаны’ (мядз., Жыв. сл.), параўн. пескавы ’тс’ (Станк., Сл. ПЗБ), пескаву́ ’тс’ (ТС) — ад пясок
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)