◎ Пе́сак 1 пясок ’трус’ (Нас.). Памянш. да пес (гл.), якое выкарыстоўвалася для называння розных звяркоў з густой поўсцю. Параўн. ст.-рус. песикь ’пясец’ (XVI ст.) і тсы©ь ’шчанё’; як родавая назва рус. песь ужывалася ў адносінах да воўка, лісы, сабакі (Даль, 3, 105); сюды ж таксама рус. (тул.) песец ’даўгашэрсны трус’. Паводле Німчука (Давньорус., 205), да XVII ст. ва Украіне вадзіўся звярок песок, якога здабывалі на футра: рысь, пески и коты; суф. ‑ець актыўна выцясняўся суф. ‑ок (< ькь).

◎ Пе́сак 2 ’простая шашка ў гульні ў шашкі’ (Нас.). Няясна. Магчыма, пераасэнсаванае пешка (*пёійак?), гл.

◎ Пе́сак 3 ’пясок’ (докш., Сл. ПЗБ). З польск. piasek ’тс’ (Мацкевіч, там жа, 3, 509). Націск на першым складзе спрыяў аднаўленню этымалагічнага ‑ė‑ (усх.-слав. гтъськъ ’пясок’). Вытворнае пескавы Чышчаны’ (мядз., Жыв. сл.), параўн. пескавы ’тс’ (Станк., Сл. ПЗБ), пескаву́ ’тс’ (ТС) — ад пясок

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жаўця́к, ‑у, м.

Абл. Жоўты пясок. Некаторыя [з акопаў] пазарасталі травой, іншыя проста пазасыпаліся ігліцай, і жаўцяк на дне іх пацямнеў. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ква́рцавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кварцу, змяшчае ў сабе кварц. Кварцавыя пароды. Кварцавы пясок.

•••

Кварцавая лямпа гл. лямпа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь: -нуты; зак.

1. што. Рухаючы, сунучы ў розныя бакі, раз’яднаць, адсунуць, расхіліць.

Р. парты.

Р. шторы.

Р. пясок.

2. што. Зрабіць шырэйшым, раскласці (што-н. складное).

Р. стол.

3. каго-што. Прымусіць расступіцца.

Р. натоўп.

|| незак. рассо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. рассо́ўванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

seep

[si:p]

v.i.

сачы́цца; прасо́чвацца; ка́паць; цячы́

Water seeps through sand — Вада́ прасо́чваецца празь пясо́к

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

за́ндры

(ісл. sandr, ад sand = пясок)

раўніны, утвораныя каля краёў марэнных град старажытных леднікоў талымі водамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

псамафі́лы

(ад гр. psammos = пясок + -філ)

жывёлы, якія жывуць у пясках, напр. пясчаная блыха, яшчаркі, тушканчыкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

сы́пкі Streu-, Flug-, stréubar;

сы́пкі пясо́к Flúgsand m -(e)s, Tríebsand m;

ме́ры сы́пкіх цел Hóhlmaße

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прысо́хлы, ‑ая, ‑ае.

Які прысох, прыстаў. Маёр памацаў кабуру. Заўважыў плямы на гімнасцёрцы, ногцем вялікага пальца стаў саскрабаць прысохлы пясок. Беразняк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фульгуры́т, ‑у, М ‑рыце, м.

У мінералогіі — пакручастая шклопадобная трубка, якая атрымалася з пясчынак, што сплавіліся ад удару маланкі ў пясок.

[Ад лац. fulgur — маланка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)