грэхападзе́нне, ‑я, н.

У біблейскім міфічным паданні — парушэнне першымі людзьмі, Адамам і Евай, запаветаў бога. // перан. Кніжн., іран. Парушэнне грамадскіх норм паводзін, маралі і пад. Мы вышэй прывялі прыклад таго, як Энгельгардт, учыніўшы сваё народніцкае грэхападзенне, дапісаўся да таго, што «добра было б» развіваць у вёсцы адработкі! Ленін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіне́кдаха, ‑і, ДМ ‑дасе, ж.

Стылістычны прыём, калі назва часткі, прыватнага выкарыстоўваецца замест назвы цэлага, агульнага і наадварот (напрыклад: «галава» замест «чалавек» і пад.), а таксама слова і зварот, ужытыя такім чынам. Разваламі часам называліся самі сані — характэрны прыклад сінекдахі: назва часткі прадмета пераносіцца на ўвесь прадмет. «Помнікі».

[Грэч. synekdochē — суаднясенне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Напры́клад ’прыкладна’ (Нас.), ’напрыклад’ (Гарэц., Яруш., Байк. і Некр., ТСБМ). Згодна з Кюнэ, разам з укр. наприклад ’тс’ запазычана з польск. na przykład (Кюнэ, Poln.). Малаверагодна, гл. прыклад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

яви́ть сов., книжн. (показать) паказа́ць; (обнаружить) вы́явіць; (проявить) праяві́ць; (оказать) вы́казаць; зрабі́ць; (иметь) мець;

◊

яви́ть приме́р паказа́ць пры́клад;

яви́те ми́лость зрабі́це ла́ску.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Зматажы́цца ’налегчы’ (Сл. паўн.-зах.). Прыклад: «індычка зматажылася на гусяня і пашла комкаючы» (шчуч.). Улічваючы геаграфію, верагодна, з літ. Крыніцай можа быць matažgóti, matarúoti, mataškúoti ’махаць’, sumatažgóti ’пачаць рухацца, махаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Камы́ш 1 ’рагоз., Typha’ (даўг., Сл. паўн.-зах.) перанесена інфарматарам з рус. камыш, параўн. прыклад у запісе (Сл. паўн.-зах., 2, 392).

◎ Камы́ш 2 ’запечак’ (маст., Сл. паўн.-зах.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Карці́на 1 ’карціна’. Запазычанне з італ. cartina ’сорт паперы’ (пач. XVII ст.). Параўн. прыклад з Александрыі (Булыка, Запазыч., 142).

Карці́на 2 ’ігральная карта’ (Нар. словатв., Гарэц.). Новаўтварэнне ад карта (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

by-word

[ˈbaɪwɜ:rd]

n.

1) пры́маўка, пры́казка f.

2) увасабле́ньне n., пры́клад

a by-word of inequity — увасабле́ньне несправядлі́васьці

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

proverb

[ˈprɑ:vɜ:rb]

n.

1) пры́казка f.

2) Figur. пры́клад, увасабле́ньне

He is a proverb for carelessness — Ён — увасабле́ньне нядба́йства

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

take after

а) быць падо́бным да каго́

б) бе́гчы за кім, лаві́ць каго́

в) браць пры́клад з каго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)