◊ j-n wie séine ~ kénnen* — ≅ ве́даць каго́-н. як свае́ пяць па́льцаў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Маёнтак, маёнтык, мае́нток, маёнток ’зямельныя ўладанні памешчыка’, ’панскі двор, сядзіба’ (ТСБМ, Шушк., Лекс. і грам., Нас., Шат., Касп., Бяльк., ТС), яшчэ ст.-бел.маетокъ ’тс’ (1648 г.). Аднак пазней была ўспрынята польская форма majątek (Булыка, Запазыч., 195; Пальцаў, Лекс. і грам., 38).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нізіперніца ’гусялапка’, нізіпернік ’тс’ (Сл. ПЗБ), нізіпірсь‑ ніца ’тс’ (Бяльк.), нізыпірніца ’тс’ (Сл. ПЗБ), нізіперснік, нізіперсніца ’трыпутнік’ (Кіс.). Разам з нізіпірсніца ’нарыў’ (Сл. ПЗБ) узыходзіць да між(ы)перс(т)піца ’расліна (трыпутнік, гусялапка і інш.)’ і ’хвароба (нарыў, прэласць паміж пальцаў)’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tiptoe
[ˈtɪptoʊ]1.
n.
ко́нчыкі па́льцаў ног
on tiptoe —
а) на ды́бачках
б) на пачака́ньні, вычэ́кваючы
в) крадко́м, крадучы́ся
2.
v.i.
хадзі́ць на ды́бачках, става́ць на ды́бачкі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
mitten
[ˈmɪtən]
n.
1) рукаві́ца f.
2) мітэ́нка f. (да́мская до́ўгая пальча́тка бяз па́льцаў)
to give the mitten to — даць адмо́ву, адмо́віць (пры сва́таньні); informal даць гарбуза́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вяршкі́1 ’кончыкі пальцаў’ (гродз., дзятл., Сцяшк. МГ), адз. лік. вяршок — да прасл.vьrx‑ьkъ < vьrxъ (Фасмер, 1, 302). Гл. вяршок2.
Вяршкі́2 ’верхні слой малака, смятана’ (БРС, КТС, Бяльк.). Да вяршок3 (гл.). Параўн. таксама рус.смал., бранск.вершки ’салодкая смятана’, варон. ’смятана’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
отпеча́ток
1.прям., перен. адбі́так, -тка м., след, род. сле́ду м.;
отпеча́ток вре́мени адбі́так (след) ча́су;
2.юр. адпяча́так, -тка м.;
отпеча́тки па́льцев на кни́ге адпяча́ткі па́льцаў на кні́зе.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маро́зіць, ‑рожу, ‑розіш, ‑розіць; незак.
1.каго-што. Моцна ахалоджваць; прымушалі, мерзнуць, зябнуць. Вада марозіла рукі так, што аж дубянелі кончыкі пальцаў.«Звязда».// Нішчыць холадам, марозам. Марозіць прусакоў.
2.што. Замарожваць што‑н., каб захаваць надалей. Марозіць яблыкі.
3.безас. Пра марозную, халодную пагоду. Хоць снегу ўжо не было, але марозіла моцна.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пя́дзя, ‑і, ж.
1. Старая мера даўжыні, роўная адлегласці паміж канцамі расцягнутых вялікага і ўказальнага пальцаў.
2. Невялікі ўчастак зямлі, прасторы. Кожную пядзю зямлі тут Сваім засланялі мы целам.Танк.У людзей было так мала сенажаці, што яны калаціліся за кожную пядзю.Колас.
•••
Ні пядзі — ніколькі (не аддаць, не саступіць, звычайна пра зямлю).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мы́шчалка ’выступ або патаўшчэнне на канцах касцей шкілета, якое служыць для прымацавання мышц або ўваходзіць у склад сучлянення’ (ТСБМ), расон. мы́шчалкі ’суставы пальцаў на руцэ’ (Шатал.). З рус.мы́щелка, мыщелок ’шчыкалатка’, ’галоўка касці’ (Крукоўскі, Уплыў, 72), якія Гараеў (221) выводзіць з мышка, мышь. Не зусім пераканаўча.