шалпаткі́, ‑ая, ‑ое.
Разм. Які шалпоча, шамаціць. Паперы шалпаткія, збольшага новыя, рознага колеру — зялёныя, сінія, цёмна-жоўтыя, ружовыя. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
э́пік, ‑а, м.
Аўтар эпічных твораў. Талент Коласа, эпіка і рэаліста, набывае, як бачым, новыя грані і якасці. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабудо́ва, ‑ы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пабудаваць. // Структура. Пабудова сказа. Пабудова ўрока.
2. Кніжн. Сістэма думак, разважанняў; тэорыя. Філасофскія пабудовы асноў навукі.
3. Тое, што пабудавана. Жалезабетонная пабудова. □ Насустрач поезду, як жывыя, выскаквалі навакольныя пабудовы, усё новыя і новыя краявіды. Філімонаў. [Танкі] стралялі па дарозе, хаваючыся за пабудовы. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Га́нгстэр (БРС). Запазычанне з рус. мовы, куды ў новыя часы патрапіла з англ. мовы: англ. gangster ’тс’ (ад gang ’банда’). Падрабязней гл. Шанскі, 1, Г, 26.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абно́ўлены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад абнавіць.
2. у знач. прым. Якому нададзены новыя якасці; палепшаны. Абноўленыя землі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радыёапарату́ра, ‑ы, ж., зб.
Апаратура для перадачы, пераўтварэння і прыёму радыёхваль. У .. [трактары] устаноўлены новыя электрычныя схемы, .. блакіроўка тармазоў, радыёапаратура. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наве́лы
[лац. novellae (leges) = новыя законы]
новы закон, які ўносіць змены ў існуючае заканадаўства.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
культывава́ць, -тыву́ю, -тыву́еш, -тыву́е; -тыву́й; -тывава́ны; незак., што.
1. Апрацоўваць зямлю культыватарам.
2. Разводзіць, вырошчваць (злакі, расліны).
К. новыя гатункі бульбы.
3. перан. Удасканальваць што-н. якім-н. спосабам; садзейнічаць развіццю чаго-н.
К. працавітасць.
|| наз. культывава́нне, -я, н. і культыва́цыя, -і, ж. (да 1 знач.).
|| прым. культывацы́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гало́ўка, -і, ДМ -ло́ўцы, мн. -і, -ло́вак, ж.
1. гл. галава.
2. Шарападобны плод або прадаўгаватае суквецце раслін.
Г. канюшыны.
Г. лёну.
3. толькі мн. Пярэдняя частка саней.
Пакласці мяшок у галоўкі.
4. толькі мн. Пярэдняя частка ботаў, якая пакрывае пальцы і верхнюю частку ступні.
Паставіць у ботах новыя галоўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падрабя́знасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць падрабязнага. Падрабязнасць паведамлення.
2. Прыватная дэталь, дробная акалічнасць якой‑н. справы і пад. [Мікола і Таня] абгаварылі ўсе падрабязнасці будучага вяселля: і калі яго пачаць, і каго запрасіць, і як трымацца на людзях. Новікаў. Наведвальнікі паведамлялі ўсё новыя і новыя падрабязнасці пра палёт Цітова, і Зіна толькі і слухала іх. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)