халцэдо́н, ‑у, м.

Мінерал, разнавіднасць кварцу. На беразе.. [хлопец] назбіраў шмат бела-ружовых халцэдонаў і дымных агатаў. Караткевіч.

[Грэч. chalkēdōn.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

храмі́т, ‑у, М ‑міце, м.

Мінерал цёмнага колеру, які ўтрымлівае ў сабе хром і жалеза; хромісты жалязняк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гіяцы́нт, -а і -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Травяністая расліна сямейства гіяцынтавых з прадаўгаватымі вузкімі лістамі і пахучымі кветкамі, сабранымі ў суквецце.

2. -у. Мінерал чырвонага ці залацістааранжавага колеру, разнавіднасць цыркону.

|| прым. гіяцы́нтавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

кварц, -у, м.

1. Мінерал, адна з крышталічных разнавіднасцей крэменязёму.

2. Апраменьванне кварцавай лямпай з лячэбнымі мэтамі (разм.).

Прызначаць хвораму к.

|| прым. ква́рцавы, -ая, -ае.

○

Кварцавая лямпа — электрычная лямпа ў выглядзе невялікага балона з кварцавага шкла, якая дае ўльтрафіялетавыя прамяні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

трэмалі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

Мінерал белага або шаравата-белага колеру, разнавіднасцю якога з’яўляецца нефрыт; белая рагавая падманка.

[Ад геагр. назвы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кі́навар, ‑у, м.

1. Мінерал чырвонага колеру розных адценняў; сярністая ртуць.

2. Чырвоная фарба, якую атрымліваюць з сярністай ртуці.

[Грэч. kinnabari.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апаты́т, ‑у, М ‑тыце, м.

Мінерал, які з’яўляецца састаўной часткай большасці вывергнутых парод і выкарыстоўваецца для вырабу фасфатных угнаенняў.

[Ад грэч. apataō — падманваю (першапачаткова гэты мінерал з цяжкасцю адрознівалі ад іншых).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

магнезі́т, ‑у, М ‑зіце, м.

Мінерал белага або жаўтавата-шэрага колеру; прыродная вуглякіслая соль магнію (выкарыстоўваецца як вогнеўстойлівы матэрыял).

[Ад н.-лац. magnesia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ага́т, ‑у, М агаце, м.

Цвёрды мінерал, які складаецца з слаёў рознай афарбоўкі; выкарыстоўваецца для ўпрыгожанняў і дробных вырабаў.

[Грэч. achates.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

барацы́т, ‑у, М ‑цыце, м.

Мінерал, двайная соль хлорыстага і борнакіслага магнізо, якая выкарыстоўваецца для прыгатавання розных борных прэпаратаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)