скачы́ха, ‑і, ДМ ‑чысе, ж.

Абл. Блыха. [Шыманскі і Кулік] леглі на сена і бяздумна ляжалі, але доўга ляжаць не давялося, апанавала скачыхі. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уле́жна, безас. у знач. вык.

Добра, утульна ляжаць. Мядзведзю на сонцы ўлежна, Уежна каля раёў. Барадулін. Хоць не ўежна, дык улежна. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

солнцепёк м. со́нца, -ца ср., санцапёк, -ку м.;

лежа́ть на солнцепёке ляжа́ць на со́нцы (санцапёку).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́за

(фр. pose)

1) становішча цела (напр. ляжаць у нязручнай позе);

2) перан. прытворства, няшчырыя паводзіны (напр. фалыпывая п.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

umhérliegen

* vi ляжа́ць усю́ды ў беспара́дку, быць раскі́даным

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

стэрэаме́трыя

(ад стэрэа- + -метрыя)

раздзел элементарнай геаметрыі, які вывучае фігуры, што не ляжаць у адной плоскасці (параўн. планіметрыя).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БІЯТЫ́ЧНЫЯ ФА́КТАРЫ,

фактары вонкавага асяроддзя, у аснове дзеяння якіх ляжаць уплывы жыццядзейнасці адных арганізмаў на другія і на нежывое асяроддзе. Разам з абіятычнымі фактарамі і антрапагенным уздзеяннем на прыроду фарміруюць умовы жыцця мікраарганізмаў, раслін, жывёл, уплываюць на колькасць жывых арганізмаў і іх дынаміку. Дзеянне біятычных фактараў выяўляецца ўзаемаўплывам жывых арганізмаў, напр. узаемадзеянне драпежніка і ахвяры, паразіта і гаспадара, унутры- і міжвідавая канкурэнцыя, насякомае-апыляльнік і кветкавая расліна і інш. Сувязі паміж біятычнымі фактарамі ляжаць у аснове фарміравання трафічных ланцугоў.

т. 3, с. 180

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

лежа́ть несов.

1. в разн. знач. ляжа́ць;

2. (о населённом пункте) стая́ць;

го́род лежи́т на берегу́ мо́ря го́рад стаі́ць на бе́разе мо́ра;

◊

лежа́ть в осно́ве ляжа́ць у асно́ве;

лежа́ть на боку́, на печи́ ляжа́ць на баку́, на пе́чы;

пло́хо лежи́т дрэ́нна ляжы́ць;

душа́, се́рдце не лежи́т душа́, сэ́рца не ляжы́ць (не го́рнецца);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

валя́цца, ‑я́юся, ‑я́ешся, ‑я́ецца; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ляжаць у беспарадку, бязладна, як папала, не на месцы. Усюды на падлозе валяўся хатні скарб — рашоты, адзежа, кублы. Лупсякоў. [Юткевіч] ляжаў на нейкай старасвецкай канапе,.. каля канапы валяўся ягоны англійскі шынель. Мікуліч. // Ляжаць без ужытку. Каля адрынкі пад страхою У дзеда Юркі сіратою Валяўся човен так, без дзела. Колас.

2. Лежачы, пераварочвацца з боку на бок. [Гарлахвацкі:] Вы, напэўна, самі не раз паглядалі, як нашы свінні ахвотна валяюцца ў брудных лужах. Крапіва.

3. Разм. Ляжаць, нічога не робячы. Цэлымі днямі Марынка валялася на ложку, чытала, глядзела тэлевізар. Шыцік. // Доўга ляжаць у пасцелі з прычыны хваробы, ранення. Валяцца ў шпіталях.

•••

Ад ветру валяцца — ледзь стаяць на нагах ад слабасці.

На дарозе (зямлі, доле, абы-дзе) не валяецца — дарма не дастаецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

lie in state

ляжа́ць на по́куці, быць вы́стаўленым на разьвіта́ньне (пра нябо́жчыка)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)