◎ Куле́нька ’луста хлеба’ (Нар. лекс.). Да куляцьі. Першапачаткова ’круглы кавалак’. Параўн. Слаўскі, 3, 341–342.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ціхмя́ны, ‑ая, ‑ае.
Паслухмяны, пакорлівы, лагодны, рахманы. Шафёр Кузьма Круглы — малады ціхмяны хлопец. Навуменка. Зрабіліся вялікія вочы ў Лізы: ні разу яшчэ не бачыла яна маці, ціхмяную, пакорлівую, вось такой. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глі́ст м заал Éingeweidewurm m -(e)s, -würmer;
сту́жачны глі́ст Bándwurm m;
кру́глы глі́ст Spúlwurm m; Fádenwurm m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
◎ Кру́гліца ’хлеў для авечак’ (Яшк., Сцяшк. Сл.), ’гаспадарчая пабудова квадратнай формы’ (Нар. словатв.). Да круглы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пу́гавіца ’гузік’ (Бяльк.). Магчыма, захаваны на ўсходзе Беларусі архаізм, што ўзыходзіць да прасл. *pǫgy ’круглы прадмет, гузік’, параўн. укр. пу́говиця, рус. пу́говица, польск. pągwica ’круглы гузік (срэбны, касцяны ці са скуры); пампон; адростак на шыі казы; гузак’, што звязваюць з лат. puõga, puogs ’гузік’ (на думку некаторых, запазычаным са ст.-рус. пугы, пугъвь — гл. Каруліс, 2, 73), ст.-інд. puñjas ’камяк, маса, кучка’ і інш. (Фасмер, 3, 400). Мяркуюць, што прыметнік *pǫgъ ’круглы’ захаваўся ва ўкр. пу́головок ’апалонік’ (ад *пуго‑головий, літаральна ’круглагаловы’, гл. ЕСУМ, 4, 626; Банькоўскі, 2, 521). Параўн. пуга 3 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
okrągły
круглы;
~e zero — поўны нуль;
~a rocznica (data) — круглая гадавіна (дата)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
гарбу́з, ‑а, м.
1. Агародная расліна сямейства гарбузовых з паўзучым сцяблом.
2. Буйны круглы або авальны плод гэтай расліны. Маці ў сенцах рэзала нажом гарбузы. Гамолка.
3. Страва з гэтага плода. Наварыць гарбуза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыркуля́рны 1, ‑ая, ‑ае.
Які з’яўляецца цыркулярам. Цыркулярны загад. Цыркулярнае пісьмо.
цыркуля́рны 2, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае форму акружнасці, круглы. Цыркулярны нож.
2. Які мае адносіны да цыркуляркі, з’яўляецца цыркуляркай. Цыркулярная піла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кругль ’фундамент’ (Жд. 3). Назва ў адпаведнасці з формай. У радзе гаворак прыметнік круглы мае таксама значэнне ’квадратны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раско́сы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае касы разрэз (пра вочы). Твар у жанчыны быў круглы, але невялікі; вочы па-татарску раскосыя, пад вачамі шырокія скулы. Чыгрынаў.
2. З раскосасцю (у 2 знач.). Раскосы чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)