be unconcerned about the future не клапаці́цца пра бу́дучае;
He seemed quite unconcerned. Яму, здае́цца, было́ хоць бы што.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дбаць
1. (клапаціцца, турбавацца пра каго-н., што-н.) sórgen vi (für A), sich kümmern (um A);
2. (вельмі старанна працаваць) Éifer [Fleiß] an den Tag légen; éifrig [fléißig] sein; mit Éifer étwas tun*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
БЕ́НТАМ (Bentham) Іерэмія
(15.2.1748, Лондан — 6.6.1832),
англійскі філосаф, сацыёлаг, юрыст. Заснавальнік утылітарызму — светапогляднай і сац.-філас. арыентацыі ў навуках аб чалавеку, якая зыходзіць з прынцыпу карыснасці як асноватворнага. У сваёй асн. працы «Дэанталогія, або Навука аб маралі» (т. 1—2, 1834) сцвярджаў, што крытэрый маралі — «дасягненне карысці, выгады, здавальнення, дабра і шчасця» і што імкненне кожнага клапаціцца толькі пра сябе прыводзіць да «найб. шчасця найб. колькасці людзей». Лічыў індывід. інтарэсы адзіна рэальнымі, грамадскія ж — сукупнасцю індывідуальных («Тэорыя пакаранняў і ўзнагарод», т. 1—2, 1811). Крытыкаваў тэорыю грамадскага дагавору Ж.Ж.Русо, бо яна, на думку Бентама, узбуджае дух паўстання, аднак абараняў патрабаванне рэформы англ. парламента на аснове пашырэння выбарчага права. Адстойваў ідэю свабоднага гандлю і канкурэнцыі, што павінна забяспечыць у грамадстве спакой, справядлівасць і роўнасць.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Стру́шня ‘страва з розных агародных карэнняў’ (Нас.), ‘сумесь двух або трох частак сена з саломай’ (бых., Яшк. Мясц.); сюды ж, відаць, і ‘закалот, неразбярыха’ (Арх. Федар., Стан.), стру́шні ‘руіны’ (Ласт.). Аналагічна да папярэдняга слова, гл. Да семантыкі параўн. рус.стру́шня ‘турботы, трывогі, калатнеча’, струшни́ться ‘трывожыцца, мітусіцца, клапаціцца’, якія Куркіна (Этимология–1994–1996, 49–50) збліжае з струхну́ть ‘збаяцца’ (< *trux‑), суадносным з стру́шня ‘трывога’ (Ласт.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Тшта ‘?’: wyłajaŭ ad tszci, ad wiery (ваўк., Федар. 4), побач з гэтым: zbeścić ad ćci, ad wiery (слонім., там жа). Відаць, да чэсць, параўн. сціць (гл.). Менш верагодная сувязь са ст.-бел.тщитися ‘старацца’, стараж.-рус.тъщати ‘прыцясняць, трывожыць, падганяць’, ст.-слав.тъштати ‘турбавацца, клапаціцца, старацца’ < прасл.*tъščati ‘прагнуць, тужыць’, звязаным з *tъska ‘сум, смутак’ (Фасмер, 4, 130; ESJSt, 17, 1007; ЕСУМ, 5, 690; Арол, 4, 124).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́трыць ’шукаць, выглядаць’ (браг., Шатал.). Укр.патраты ’ачышчаць птушак ад пер’яў, свіней ад шэрсці’, рус.кастр.патрать ’даражыць, берагчы’, польск.patrzeć ’глядзець, звяртаць увагу, выглядаць, сачыць, клапаціцца’, чэш.patřiti ’належыць’, opatrovati ’ахоўваць, пільнаваць’, славац.patriť ’тс’, patrať ’сачыць, вышукваць’, серб.-харв.патраты ’тс’, ’быць карысным’, patriti ’выпадаць на долю’, opatriti ’забяспечыць чым-н.’, балг.патры’, ’варажыць, загаворваць ад уроку’. Прасл.patriti ’глядзець, ’клапаціцца, берагчы’, роднаснае са ст.-інд.pūti ’ахоўвае, сцеражэ’, patar ’захавальнік’ (Лекаў, SOc, 1933, 12, 138–140; Фасмер, 3, 217), з’яўляецца раннім скіфа-сармацкім запазычаннем, параўн. ст.-іран.pairai ’ахоўваць, сцерагчы, валодаць’ (Трубачоў, Этимология–1965, 47–50; Мартынаў, Язык., 47). Гэты іранізм пашырыўся ў асноўным у зах.-слав. мовах, уступіўшы ва ўзаемадзеянне з тагачасным абсалютным сінонімам прасл.blʼusti, пашыраным на ўсходзе і поўдні Славіў параўн. бел.блюдкі ’беражлівы’, ’які заўсёды можа і мае чым пачаставаць госця’. Можна згадзіцца з Булыкам (Лекс. запазыч., 127) у тым, што ст.-бел.патраты ’глядзець’ (1501 г.) было запазычана са ст.-польск.patrzyć ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раде́тьнесов.
1.(проявлять усердие) уст. ру́піцца (аб кім, аб чым), дбаць (аб кім, аб чым), клапаці́цца(аб кім, аб чым), спрыя́ць (каму, чаму), стара́цца (аб кім, аб чым);
2.рел. радзе́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)