прагруката́ць, прагрукаце́ць, прагру́каць dónnern vi, (er)dröh nen vi; rásseln vi (пабразгаць), róllen vi;
гром прагруката́ў der Dónner róllte
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
рэдзь, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і столка. [Чмаруцька:] — Тут добрая дратва патрэбна, ды ў дзве ці тры рэдзі.Лынькоў.Гром страляе, дождж ліе ў тры рэдзі, падаюць маланкі на лясок...Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Неграме́чы ’пераборлівы ў ежы’ (карэл., Марц.). Відаць, ад грумёнаць (варыянт — глумёчаць) ’грэбаваць’ (ТС), што можа быць звязана з літ.grumti ’мяць, умінаць’, grömaloti ’перажоўваць’; варыянтнасць вакалізму, як у гром, грымець, параўн. таксама грумёць ’грымець’ (ваўк., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
не́мы, ‑ая, ‑ае.
Дзікі, роспачны. Раптам крык, Немы крык, З лесу крык страсянуў цішыню.Куляшоў.Пачуўся гром выбуху, лёскат жалеза, усплёск вады і немы, роспачны голас чалавека...Дуброўскі.
•••
Немым голасамгл. голас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стогало́сы, ‑ая, ‑ае.
У якім налічваецца сто і больш галасоў; шматгалосы. /упаэт.ужыв.І здаецца, што хутка блісне .. маланка, загрыміць стогалосы гром.Ваданосаў.А пад вечар навасёлаў [птушак] Стогалосы чуўся звон.Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГАРУ́СПІКІ,
у Старажытным Рыме этрускія жрацы, якія варажылі па вантробах ахвярных жывёл, а таксама тлумачылі з’явы прыроды (гром, маланку і інш.). У апошні перыяд існавання Рэспублікі ўтваралі калегію з 60 жрацоў. Іх сістэма варажбы (Disciplina etrusca), уведзеная ў Рыме ў царскі перыяд (8—6 ст. да н.э.), існавала да канца 4 ст.н.э. Прадказанні гаруспікаў зацвярджаліся рашэннем сената.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пагры́мліваць, ‑ае; незак.
Разм. Грымець час ад часу. Дажджу не было, але неба ўхутана было хмарамі, і ва ўсіх баках пагрымліваў гром і мільгацела маланка.Чарот./убезас.ужыв.Недзе далёка пагрымлівала.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трэ́снуць ‘ударыць, стукнуць’ (Шымк. Собр., Яруш., Касп., Вушац. сл., Бяльк., ТС), ‘лопнуць, раскалоцца’ (Бяльк., Скарбы), ‘стукнуць, грукнуць’ (Ласт.), ‘стукнуць, пацэліць’ (пра гром, маланку)’ (Мат. Маг. 2, Сержп. Прымхі): kab ćabʼé pʼerún trésnuŭ (zabíu, uźaŭ) (зах.-бел., Маш. Atlas). Аднакратны дзеяслоў да трэскаць (гл. трэск), выводзіцца з прасл.*trěsknǫti (ESJSt, 16, 980), параўн. укр.трі́снути ‘трэснуць, стукнуць’, рус.тре́снуть ‘лопнуць, стукнуць, выдаць моцны гук (пра гром і пад.)’, польск.trzasnąć ‘тс’, чэш.třesknouti ‘тс’, славац.tresknuť ‘тс’, балг.тресна ‘тс’, макед.тресне ‘тс’, ст.-слав.трѧснѫти ‘тс’. Утворана на базе гукапераймальнага *tresk‑, як і літ.treškė́ti ‘лопаць, трэскаць’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вурката́ць, ‑коча; незак.
Разм. Утвараць аднастайныя пералівістыя гукі; глуха грукатаць. Імжыў цёплы дожджык, шапацелі даспелыя аўсы, а недзе на захадзе вуркатаў гром.Грахоўскі.Вуркаталі машыны, гаманілі людзі, і снежны пыл пурыўся над дарогай.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агрэ́сія, ‑і, ж.
Узброены напад адной краіны на другую з мэтай захопу чужой тэрыторыі, заняволення народаў, эканамічнага ці палітычнага падпарадкавання. Ваенная, імперыялістычная, узброеная агрэсія. □ На зброю агрэсіі — атамны гром.. Навекі сваю забарону кладзём.Танк.
[Лац. aggressio — прыступ, напад.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)