старшынёўства, ‑а, н.

Выкананне абавязкаў старшыні; пасада старшыні. У тыя часы райкалгассаюзы праводзілі вялікую работу па калектывізацыі, і Івану Міхайлавічу вельмі спатрэбіўся практычны вопыт, набыты за час старшынёўства ў камуне. Палтаран.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмпірыямані́зм

(ад гр. empeiria = вопыт + манізм)

разнавіднасць эмпірыякрытыцызму, якая зводзіла фізічнае да псіхічнага, сцвярджала, што свет з’яўляецца адзіным арганізаваным вопытам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ва́рты, -ая, -ае.

Які заслугоўвае чаго-н. або мае каштоўнасць.

В. ўвагі.

В. пахвалы.

Вопыт, в. пераймання.

◊

Адзін другога варты (разм.) — пра людзей, якія ў аднолькавай ступені маюць адмоўныя якасці, рысы.

Гроша ломанага не варты (разм.) — не мае ніякай вартасці, ніякага значэння.

Не варты выедзенага яйца (разм.) — пра што-н. вельмі дробязнае, нікчэмнае.

Нікуды не варты (разм.) — вельмі дрэнны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

áuswerten

vt

1) ацэ́ньваць; падво́дзіць вы́нікі

2) вы́карыстаць

die Erfáhrungen ~ — вы́карыстаць [скарыста́ць] во́пыт

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

адкрышталізава́цца, ‑зуецца; зак.

1. Набыць форму крышталя.

2. перан. Выразна вызначыцца, скласціся. З пакалення ў пакаленне перадавалася і ўдасканальвалася ў Індыі мастацтва песні, музыкі, танца. У ім адлюстраваўся і адкрышталізаваўся вопыт народнага жыцця. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нажы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць набытым у выніку практыкі.

Вопыт з гадамі нажывецца.

2. на чым. Атрымаць прыбытак, абагаціцца.

Н. на чужым горы.

Н. на махінацыях.

3. Пражыць доўгі час, многа пажыць (разм.).

Нажыўся за свой век, усяго пабачыў.

|| незак. нажыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

недастатко́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не адпавядае чаму‑н., якім‑н. патрэбам. Недастатковыя сродкі. Недастатковыя тэмпы росту вытворчасці. // Слабы, малы. Недастатковы вопыт.

2. Які патрабуе папаўнення, няпоўны; нездавальняючы. Недастатковыя веды. // Негрунтоўны, несур’ёзны. Недастатковая прычына для слёз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

«ГЕАГРА́ФІЯ: ПРАБЛЕ́МЫ ВЫКЛАДА́ННЯ»,

навукова-метадычны часопіс. Выдаецца з 1995 у Мінску на бел. і рас. мовах 4 разы ў год. Засн. рэдакцыяй час. «Адукацыя і выхаванне». Друкуе нарматыўныя матэрыялы, метадычныя парады, айч. і замежны вопыт выкладання геаграфіі.

т. 5, с. 114

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

камандзі́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які маё адносіны да камандзіра, належыць яму. Камандзірскі загад. Камандзірскі вопыт. // Такі, як у камандзіра, уласцівы камандзіру. Камандзірскі голас. □ — Нарэшце ты бачыш, што гэта вельмі прыгожы чалавек: постаць стройная і высокая, паходка камандзірская. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыслака́цыя, ‑і, ж.

1. Размяшчэнне войск на тэрыторыі краіны або размеркаванне караблёў флоту па портах. Вопыт партызанскіх баёў падказваў, што трэба неадкладна мяняць месца дыслакацыі атрада. Шчарбатаў.

2. Зрушэнне пластоў зямной кары.

3. Зрушэнне касцей пры пераломах.

[Фр. dislocation.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)