адсто́й, ‑ю, м.

Часцінкі, якія выдзеліліся з вадкасці і аселі на дно.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глыто́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.

1. Аднаразовы рух мускулаў глытальных мышцаў пры глытанні.

Выпіць за два глыткі.

2. Колькасць вадкасці, якая глытаецца за адзін раз.

Г. вады.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трубаправо́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Сістэма злучаных паміж сабой труб для перадачы на адлегласць вадкасці, газаў, пары і пад.

Газавы т.

|| прым. трубаправо́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наразліва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Разліць многа якой‑н. вадкасці. Наразліваць вады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ацёк, ‑у, м.

Пухліна, якая ўзнікае ад лішку вадкасці ў тканках. Ацёк лёгкіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мано́метр, ‑а, м.

Прылада для вымярэння ціску вадкасці або газу ў замкнёнай прасторы.

[Ад грэч. manós — рэдкі, не шчыльны і metreō — вымяраю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыклёр, ‑а, м.

Дэталь з калібраванай адтулінай для дазіроўкі расходавання вадкасці або газу.

[Фр. gicleur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разба́віцца, ‑віцца; зак.

Разм. Стаць радчэйшым, слабейшым ад дабаўкі вады або іншай вадкасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВА́ДКАСЦЬ,

агрэгатны стан рэчыва, прамежкавы паміж цвёрдым і газападобным. Фіз. ўласцівасці і структура (блізкі парадак) залежаць ад хім. прыроды часцінак вадкасці і характару ўзаемадзеяння паміж імі. Спалучае ўласцівасці цвёрдага (малая сціскальнасць, свабодная паверхня, трываласць на разрыў пры ўсебаковым расцягненні і інш.) і газападобнага (зменлівасць формы) рэчываў. Існуе пры т-рах у інтэрвале ад т-ры крышталізацыі да т-ры кіпення і цісках большых, чым у трайным пункце.

Цеплавы рух малекул вадкасці складаецца з ваганняў каля стану раўнавагі і рэдкіх пераскокаў з аднаго раўнаважнага стану ў іншы, чым абумоўлена асн. ўласцівасць вадкасці — цякучасць. Адрозненні паміж вадкасцю і газам знікаюць у крытычным стане; пры больш высокіх т-рах вадкасць не існуе ні пры якім ціску. Некат. рэчывы маюць некалькі вадкіх фаз (напр., квантавыя вадкасці, вадкія крышталі). Нераўнаважныя цеплавыя і мех. працэсы ў вадкасці. (напр., дыфузія, цеплаправоднасць, электраправоднасць і інш.) вывучаюцца метадамі тэрмадынамікі неабарачальных працэсаў; мех. рух вадкасці як суцэльнага асяроддзя вывучае гідрадынаміка, няньютанавы (структурна-вязкасныя) вадкасці — рэалогія.

Літ.:

Крокстон К. Фиизика жидкого состояния: Пер. с англ. М., 1978;

Динамические свойства твердых тел и жидкостей: Пер. с англ. М., 1980.

В.І.Навуменка.

т. 3, с. 438

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

змуці́ць, змучу, змуціш, змуціць; зак., што.

Узбоўтваючы, зрабіць мутным; замуціць (пра вадкасці). Змуціць ваду.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)