1.Дзеяннепаводледзеясл. паварочваць — павярнуць (у 1, 3–6 знач.) і паварочвацца (у 1 знач.) — павярнуцца (у 1, 2 знач.). // Поза, у якой знаходзіцца цела або частка цела. [На фотакартках] са сцяны, у розных паваротах, паглядалі прыгожыя маладыя твары.Ракітны.// Пераход ад адной пары года да другой. У леце пачыналася ўжо тая ледзь значная змена, той паварот часу, калі жыццё прыроды ідзе на спад.Колас.
2. Месца, дзе дарога, рака, вуліца і пад. паварочвае, адхіляецца ўбок. Выйсці з-за павароту. □ Праз колькі хвілін параход схаваўся за паваротам ракі.Краўчанка.Машына рванулася ўперад і знікла за паваротам.Чарнышэвіч.
3.перан. Поўная змена ў развіцці, у становішчы, у ходзе чаго‑н. Паварот у жыцці. Паварот падзей. Паварот размовы. □ Варвара і разгубілася і абрадавалася адначасова ад такога нечаканага павароту справы.Васілевіч.
•••
Ад варот паварот — катэгарычная адмова на чыю‑н. просьбу, зварот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяно́к, ‑нка, м.
1. Упрыгожанне з кветак або галінак, сплеценых у кружок. Дзеці на сенажаці рвуць кветкі і ўюць вянкі.Пестрак.
2. Рад бярвенняў зруба. Стаяла некалькі зрубаў. На некаторых былі ўжо кроквы і латы, некаторыя былі даведзены толькі да верхніх вянкоў.Чорны.Вянок за вянком вырастаў зруб новай Тарэнтавай хаты.Галавач.
3. Тое, што і нізка 1. Вянок грыбоў.
•••
Вянок санетаў — твор з пятнаццаці санетаў, звязаных паміж сабою так, што апошні радок аднаго санета паўтараецца ў першым радку наступнага, а пятнаццаты санет складаецца з першых радкоў усіх папярэдніх чатырнаццаці санетаў.
Гарохавы вянок — адмова ў каханні.
Лаўровы вянок — вянок з лісця лаўру як сімвал перамогі, узнагароды, трыумфу, што прысуджваецца, падносіцца пераможцам у спартыўных спаборніцтвах, артыстам і пад.
Цярновы вянок — сімвал мучэння, пакут (з евангельскага сказання пра калючы цярновы вянок, надзеты на Ісуса Хрыста перад яго распяццем на крыжы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Áufgabe
f -, -n
1) зада́ча, зада́нне, уро́к
2) зда́ча (пісьма, багажу)
3) спыне́нне (справы), добраахво́тная адмо́ва
4) зада́ча, прабле́ма
éine ~ lösen — раша́ць зада́чу
5) шахм. зда́ча па́ртыі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АХМА́Т, Ахмут,
Ахмед (? — студз. 1481),
хан Вялікай Арды [1459—81]. У 1460 спрабаваў захапіць рускі г. Пераяслаў-Разанскі. У пач. 1470-х г. вёў перагаворы з кіраўніцтвам Венецыянскай рэспублікі аб заключэнні саюзу супраць Асманскай імперыі. Заключыў з польск. каралём Казімірам IV пагадненне пра сумесную барацьбу супраць Рус. дзяржавы, на чале свайго войска дайшоў да р. Ака (1472). У час паходу ў Крым замяніў мясц. хана Менглі-Гірэя сваім стаўленікам Джанібекам (1476). У канцы 1470-х г. перамог узб. хана Шэйх-Хайдэра і ўстанавіў пратэктарат над Астраханскім ханствам. Адмова маскоўскага вял.кн. Івана III прызнаць васальную залежнасць ад Арды і заплаціць ёй даніну (1476) выклікала ў 1480 няўдалы апошні паход Ахмата на Русь (гл.«Стаянне на Угры»), які паклаў канец намаганням манг.-тат. ханаў аднавіць сваё паліт. панаванне над Рус. дзяржавай. Забіты цюменскім ханам Ібакам (Івакам).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
declension
[dɪˈklenʃən]
n.
1) схіл, спад, спуск -у m.
the declension of the sun toward the west — спуск со́нца на за́хад
2) Gram. склане́ньне n.
3) заняпа́д -у m.
4) адступле́ньне n. (ад ве́ры, пагля́даў, тэ́ксту)
5) адхіле́ньне n. (прапано́вы), ве́тлівая адмо́ва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
outright
[ˈaʊtraɪt]1.
adv.
1) зусі́м; ца́лкам; адра́зу
2) адкры́та; на по́ўны го́лас
He laughed outright — Ён засьмяя́ўся на по́ўны го́лас
3) адра́зу; на ме́сцы
2.
adj.
1) по́ўны; канчатко́вы
an outright loss — по́ўная стра́та
2) про́сты, катэгары́чны
an outright refusal — катэгары́чная адмо́ва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
schroff
1.
a круты́, стро́мы, рэ́зкі
éine ~ e Áblehnung — катэгары́чная адмо́ва
ein ~er Übergang — рэ́зкі перахо́д
2.
adv рэ́зка, наадрэ́з
etw. ~ von der Hand wéisen* — наадрэ́з адмо́віць у чым-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
odstąpienie
н.
1. адступленне, адыход;
odstąpienie od linii frontu — адыход ад лініі фронту;
2. уступка, саступка, аддача;
odstąpienie części gruntu — уступка часткі зямлі;
3.адмова, адмаўленне;
odstąpienie od pierwotnego zamiaru — адмаўленне ад першапачатковага намеру
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
slap
[slæp]1.
n.
1) пляска́ч плескача́m.
2) стро́гая вымо́ва; рэ́зкая адмо́ва
2.
v.t. (-pp-)
1) ля́паць, шлёпаць, пля́скаць
2) плёскаць
waves slapping against the dock — хва́лі плёскаюць аб док
3.
adv., informal
про́ста; ра́птам
to run slap into the wall — урэ́зацца про́ста ў сьцяну́
•
- slap in the face
- slap on the wrist
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГАРСІ́Я МА́РКЕС (García Márquez) Габрыэль
(н. 6.3.1928, г. Аракатака, Калумбія),
калумбійскі пісьменнік. Сваё жыццё звязаў з журналістыкай, што прадвызначыла вастрыню і кантрастнасць яго светаўспрымання, характар творчага почырку. З 1955 жыве па-за межамі Калумбіі (Еўропа, Венесуэла, Мексіка, Куба). Друкуецца з 1947 (аповесць «Трэцяя адмова», апавяданні). Вядомасць прынеслі раманы «Нядобры час» (1962), «Сто гадоў адзіноты» (1967), «Восень патрыярха» (1975), «Хроніка аб’яўленай смерці» (1981), «Каханне пад час чумы» (1985), «Генерал у сваім лабірынце» (1989). Аўтар аповесцей «Апалае лісце» (1955), «Палкоўніку ніхто не піша» (1958), зб. апавяданняў «Пахаванне Вялікай Мамы» (1962), кн. для дзяцей. Яго творы вызначаюцца адмысловым спалучэннем знешняй прастаты, жыццёвай насычанасці з ускладненымі асацыяцыямі, міфалагічнымі адсылкамі да глыбінных пластоў нац. і сусв. культуры. Выкарыстоўваючы нар. паэтыку, Гарсія Маркес у кожным творы вяртаецца да асэнсавання неацэннай каштоўнасці жыцця, самае вял. шчасце якога — у каханні, а трагедыя — у адзіноце. Нобелеўская прэмія 1982. На бел. мову творы Гарсія Маркеса перакладаў К.Шэрман.
Тв.:
Рус.пер. — Палая листва. М., 1972;
Осень патриарха. М., 1978;
Сто лет одиночества;
Полковнику никто не пишет. М., 1986;
Избр. произв. М., 1989.
Літ.:
Земсков В. Габриэль Гарсия Маркес: Очерк творчества. М., 1986.