мара́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да маралі. Маральны кодэкс будаўніка камунізма.
2. Які адпавядае правілам маралі, якому ўласціва высокая мараль. Маральны ўчынак. Маральны абавязак.
3. Звязаны з унутранымі, духоўнымі перажываннямі чалавека. Маральная падтрымка. □ Вялікае маральнае задавальненне адчуў дзед Талаш пасля .. удалага стрэлу. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
urgent
[ˈɜ:rdʒənt]
adj.
1) пі́льны; неадкла́дны, сьпе́шны; ва́жны
an urgent duty — ва́жны абавя́зак
2) напо́рлівы, насто́йлівы (пра про́сьбу, дамага́ньне)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
во́інскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ваеннай справы. Воінскі статут. Воінскі эшалон. Воінская часць. // Звязаны з ваеннай службай. Воінская павіннасць. □ Усеагульны воінскі абавязак з’яўляецца законам. Канстытуцыя БССР. // Уласцівы ваеннаслужачаму. Сям-там завіхаліся ў натоўпе камандзіры, намагаючыся прывесці гэтых людзей у больш-менш воінскі выгляд. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даўжні́к, ‑а, м.
Той, хто ўзяў у доўг, пазычыў. Адны плацілі акуратна, другія цягнулі бог ведае колькі, і мы не маглі пазбавіцца ад даўжнікоў ці, як у нас кажуць, дэбітораў. Скрыган. // перан. Той, хто абавязак каму‑н. за што‑н. Узнагароджаны чалавек — вечны даўжнік дзяржавы. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрыяты́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да патрыёта, да патрыятызму. Патрыятычны ўздым. Патрыятычны рух. □ Жыць па высокіх нормах і законах нашай камуністычнай маралі, усталёўваць іх у працы і быце, выхоўваць у сабе — патрыятычны абавязак камуніста, кожнага савецкага чалавека. «Звязда». // Прасякнуты патрыятызмам. Патрыятычны мастацкі твор. Патрыятычная песня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскасі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
Уст. Расфарміраваць. Раскасіраваць полк. □ І калі наш ЦК заўсёды будзе ведаць, колькі ёсць у данай арганізацыі арганізаваных рабочых, з іх думкай ЦК павінен лічыцца і абавязак раскасіраваць мясцовы камітэт па патрабаванне арганізаваных рабочых. Ленін. // Расфарміраваўшы якое‑н. падраздзяленне, размеркаваць асабісты састаў.
[Ад ням. kassieren.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фу́нкцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. З’ява, якая залежыць ад іншай і змяняецца па меры змянення іншай з’явы.
2. У матэматыцы: закон, паводле якога кожнаму элементу аднаго мноства ставіцца ў адпаведнасць некаторы элемент іншага мноства.
Лінейная ф.
Трыганаметрычная ф.
3. Работа, спецыфічная дзейнасць, што выконваецца органам, арганізмам і пад.
Ф. залоз.
4. Роля, значэнне, назначэнне чаго-н.
Функцыі крэдыту.
5. Абавязак, кола дзейнасці.
Службовыя функцыі.
Функцыі прафкама.
|| прым. функцыяна́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
duty [ˈdju:ti] n.
1. доўг, абавя́зак;
a sense of duty пачуццё абавя́зку
2. pl. duties службо́выя абавя́зкі; дзяжу́рства
3. по́шліна;
customs duty мы́тная по́шліна
♦
be on duty дзяжу́рыць;
off duty свабо́дны
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
moral2 [ˈmɒrəl] adj.
1. мара́льны; эты́чны;
moral values мара́льныя кашто́ўнасці;
a moral obligation/right мара́льны абавя́зак/мара́льнае пра́ва;
a moral person высокамара́льны чалаве́к
2. павуча́льны;
a moral story/play павуча́льная гісто́рыя/п’е́са
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Вілю́га 1 ’чалавек, які выкручваецца з любога становішча’ (Янк. III). Укр. вилюга ’крывізна, згіб, згінанне’, рус. уладз., валаг., кур., арл. вилюга ’крывізна, звіліна’, валаг. ’хітрыкі, выкрутасы, выкручванне’. Магчыма, усх.-слав. інавацыя ад *віль (< віць < viti); параўн. рус. маск., ярасл. вил ’качан капусты’, кур., варон., кастр., валаг. вило́й ’развілісты, закручаны’. Не выключана запазычанне з балт. моў (параўн. літ. vìlti ’ашукваць’, viliū̃gas ’спакуснік’) з аддаленай семантыкай.
Вілю́га 2 ’абавязак, прычына’ (КЭС, лаг.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)