Verbum

прыду́маць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што. Стварыць у думках, вынайсці, здагадацца што-н. зрабіць.

П. мелодыю.

П. адгаворку.

2. каго-што і з дадан. Выдумаць тое, чаго не было на самай справе.

Ты ўсё прыдумаў, гэтага там не было.

|| незак. прыдумля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і прыду́мваць, -аю, -аеш, -ае.

прыспе́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.

1. што. Зрабіць больш хуткім.

П. хаду.

2. што. Наблізіць наступленне чаго-н.

П. перамогу над ворагам.

3. каго (што) і каго (што) з чым. Прымусіць рабіць што-н. хутчэй.

П. з заканчэннем работы.

|| незак. прыспяша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыспе́шваць, -аю, -аеш, -ае.

прыту́лак, -лку, м.

1. Месца, дзе можна ўратавацца ад каго-, чаго-н., адпачыць, прабыць патрэбны час.

Шукаць прытулку.

Права прытулку (права асобы, якая праследуецца дзяржавай, на абарону з боку іншай дзяржавы; спец.).

2. Дабрачынная ўстанова для выхавання сірот і беспрытульных дзяцей.

Дзіцячы п.

|| прым. прыту́лкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).

прыхі́льнік, -а, мн. -і, -аў, м., каго-чаго і чый.

1. Паслядоўнік якіх-н. поглядаў, якога-н. вучэння.

У гэтага вучонага многа прыхільнікаў.

Кангрэс прыхільнікаў міру.

2. Той, хто выказвае сімпатыі, прыхільнасць да каго-н.; паклоннік.

П. чыйго-н. таленту.

П. душы і сэрца.

|| ж. прыхі́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

разве́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што, аб кім-чым. Даведацца, дазнацца (разм.).

Р. планы.

2. што. Правесці, зрабіць разведку (у 1 і 2 знач.) чаго-н.

Р. размяшчэнне праціўніка.

Р. запасы нафты.

|| незак. разве́дваць, -аю, -аеш, -ае; наз. разве́дванне, -я, н.; прым. разве́двальны, -ая, -ае (паводле 2 знач.).

разлёт, -у, М -лёце, м.

1. гл. разляцецца.

2. Адлёт птушак у цёплыя краіны.

Р. птушак.

3. Контур, абрысы чаго-н. у выглядзе раскінутых, прыўзнятых крылаў.

Р. броваў.

4. Разгон, рух з паступова нарастаючай скорасцю; скорасць, набраная такім палётам, рухам.

Ударыцца з разлёту.

|| прым. разлётны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).

смалі́ць¹, смалю́, смо́ліш, смо́ліць; смо́лены; незак., што.

1. Насычаць смалой.

С. канат.

2. Мазаць паверхню чаго-н. смалой.

С. шпалы.

С. лыжы.

|| зак. вы́смаліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены, абсмалі́ць, -смалю́, -смо́ліш, -смо́ліць; -смо́лены і асмалі́ць, асмалю́, асмо́ліш, асмо́ліць; асмо́лены.

|| наз. смале́нне, -я, н. і смо́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

статы́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Навука, якая вывучае колькасныя паказчыкі развіцця грамадства і грамадскай вытворчасці.

Эканамічная с.

Сельскагаспадарчая с.

2. чаго. Колькасны ўлік разнастайных масавых выпадкаў, з’яў.

С. нараджальнасці.

Прамысловая с.

3. Навуковы метад колькасных даследаванняў, якія выкарыстоўваюцца ў некаторых галінах ведаў.

Лінгвістычная с.

|| прым. статысты́чны, -ая, -ае.

та́бель, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Спіс, пералік чаго-н. у пэўным парадку.

2. Ведамасць паспяховасці вучняў.

3. Спецыяльная ведамасць для ўліку рабочага часу ва ўстановах, арганізацыях і пад.

○

Табель аб рангах — у дарэвалюцыйнай Расіі: суадносіны чыноў ваеннага, грамадзянскага і прыдворнага ведамстваў па рангах, класах.

|| прым. та́бельны, -ая, -ае.

тушы́ць¹, тушу́, ту́шыш, ту́шыць; ту́шаны; незак., што.

1. Спыняць гарэнне чаго-н.; гасіць.

Т. касцёр.

Т. лямпу.

2. перан. Аслабляць, памяншаць.

Т. спрэчку.

Т. злосць.

|| зак. затушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны, атушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны, абтушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны і патушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны.

|| наз. тушэ́нне, -я, н.