báuen

1.

vt

1) будава́ць

2) апрацо́ўваць (поле)

2.

1.

vi (auf A) усклада́ць надзе́i, разлі́чваць (на каго-н., на што-н.)

auf sein gútes Glück ~ — спадзява́цца на сваё шча́сце

Schlösser in die Luft ~ — будава́ць паве́траныя за́мкі

2) разво́дзіць (расліны)

Wein ~ — разво́дзіць вінагра́д

3) (auf D) грунтава́ць (на чым-н. – меркаванне і г.д.)

auf Sand ~ — будава́ць на пяску́, тс. перан.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

перакі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

1. Кінуць што‑н. цераз каго‑, што‑н. Прайшоўшы некалькі крокаў, белабрысы [хлопчык] спыніўся, азірнуўся, пасля падбег да высокага плоту і, размахнуўшыся, перакінуў бант цераз плот. Арабей. // Штуршком, махам перамясціць цераз што‑н. — Дзядзька Сцяпан! — ускрыкнуў я і, перакінуўшы цераз драбіны ногі, саскочыў з воза. Брыль. Русаковіч прыпыніўся, дастаў з меха нямецкі аўтамат і перакінуў яго рэмень цераз галаву. Паслядовіч. // Імклівым рухам перамясціць якую‑н. рэч на другое месца або з месца на месца, перавесці ў іншае становішча. Перакінуць мяшок з аднаго пляча на другое. □ [Міхаська] нагнуўся і выхапіў з прыску бульбіну, перакінуў яе з далоні на далонь, здзьмухнуў попел, пачаў абіраць. Сіняўскі. Віцька зачыніўся, намацаў на дзвярах ручку і перакінуў яе на скабу. Паўлаў. // перан. Накіраваць, звярнуць (погляд, зрок, гнеў і пад.). Галілей борздзенька перакінуў свой погляд з акна на печку. Зарэцкі. — Не перабівай! — грозна крыкнуў дзед, падкідаў ламачча на агонь і далей баяў, не збаўляючы грознага тону, нібы гнеў свой перакінуў з унука на герояў байкі. Бядуля. // цераз што. Павесіць так, каб канцы чаго‑н. свабодна звісалі; перавесіць. Скуратовічык ірвануў пастушка за плечы, дэманстрацыйна і злосна перакінуў цераз сваё плячо, галавой назад, нагамі сабе ў рукі, і панёс. Чорны. Канстанцін Пятровіч узяў сваё паліто, але не стаў надзяваць яго, а проста перакінуў цераз руку. Васілёнак.

2. Закінуць далей, чым трэба.

3. Перамясціць, адправіць на новае месца. Гвардзейскі полк па загаду Стаўкі знялі з Заходняга фронту і спехам перакінулі ў сталіцу. Сабаленка. [Оберст] перакінуў у раён бою ўсю тэхніку, амаль усе падначаленыя яму часці. Шахавец. // Накіраваць, перавесці на другое месца працы, для выканання іншага задання. Вера сказала, што яе перакінулі на работу на камбінат у якасці табельшчыка. Мікуліч. // Перавезці, даставіць. [Мікола] пачаў расказваць мне пра .. партызанскі бой, пра самалёт, які перакінуў яго пасля ранення цераз фронт. Брыль. Раніцай партыя геолагаў пачне работу і трэба паспець за ноч перакінуць ёй усё неабходнае. «Звязда».

4. Палажыць што‑н. упоперак чаго‑н. для пераправы, пераходу. Перакінуць кладку цераз ручай. □ Рэчка там звужвалася, можна было нават жэрдкі з берага на бераг перакінуць. Кулакоўскі. // перан. Пралажыць, пракласці што‑н. над чым‑н., цераз што‑н. Над возерам перакінула сваё каляровае каромысла радуга, але вясёлы, бліскучы грыбны дожджык усё яшчэ ішоў. В. Вольскі.

5. Разм. Рэзка перавярнуць што‑н. на бок, перакуліць. // Хутка перагарнуць, перабраць (старонкі кнігі, рукапісу і пад.). Пісар тым часам борзда перакінуў паперы, спыніўся. Колас.

6. і чаго. Даць, перадаць, пераслаць што‑н. Язэп памагаў нам сім-тым, — то солі выкраіць якое кіло, то з харчоў што-кольвечы перакіне. Сачанка. — Можа калі па-суседску і нам якога дэфіцыту перакіне, — жартаўліва гаварыў я агрэсіўна настроенай Соні. Даніленка.

7. Даць больш, чым патрэбна, перадаць.

8. Тое, што і перакуліць (у 2 знач.). Ідзе ён [Міхал] смела, не баіцца Праборкі дома за гарэлку: Вяліка важнасць, што кватэрку Ён з гора тога перакінуў! Колас. [Казік:] — Пасля ўсяго страху варта было б перакінуць чарку. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

case​1 [keɪs] n.

1. вы́падак; абста́віны;

an individual case адзі́нкавы вы́падак;

a special case асаблі́вы вы́падак

2. до́вад, аргуме́нт;

have a case мець што сказа́ць у сваё апраўда́нне;

the case (for, against) аргуме́нт (на кары́сць, су́праць)

3. (судовая) спра́ва;

dismiss the case спыні́ць спра́ву (у судзе);

hush up the case замя́ць спра́ву

4. хво́ры, пацые́нт; той, хто знахо́дзіцца пад нагля́дам (урача, выхавальнікаў, паліцыі і да т.п.)

5. ling. склон

♦

as the case may be у зале́жнасці ад абста́він;

as the case stands пры да́дзеных абста́вінах;

in any case ва ўся́кім ра́зе/вы́падку; пры любы́х абста́вінах;

in case (of) у вы́падку, калі́; калі́ зда́рыцца так, што;

in no case ні ў я́кім ра́зе;

in such a case у такі́м ра́зе/вы́падку

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ring​3 [rɪŋ] v. (rang, rung)

1. звані́ць (пра тэлефон);

The telephone hasn’t stopped ringing all day. Тэлефон званіў увесь дзень.

2. (таксама ring up) тэлефанава́ць;

I’ll ring up the manager tomorrow. Я пазваню дырэктару заўтра.

3. гуча́ць; звіне́ць

♦

ring a bell infml нага́дваць (аб чым-н.);

This surname rings a bell. Гэтае прозвішча здаецца мне знаёмым;

ring in one’s ears/head звіне́ць у вуша́х/галаве́;

ring hollow/false гуча́ць няшчы́ра/фальшы́ва;

ring true гуча́ць праўдзі́ва

ring back [ˌrɪŋˈbæk] phr. v. BrE перазвані́ць (каму-н.)

ring off [ˌrɪŋˈɒf] phr. v. BrE дава́ць адбо́й, ве́шаць тру́бку;

He rang off without giving his na me. Ён павесіў трубку, не назваўшы сваё імя.

ring out [ˌrɪŋˈaʊt] phr. v. гуча́ць; чу́цца;

The sound of a shot rang out. Прагучаў стрэл.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

seat​1 [si:t] n.

1. ме́сца для сядзе́ння; сядзе́нне;

a car with four seats чатырохме́сная машы́на;

take one’s seat сяда́ць, займа́ць сваё ме́сца;

keep one’s seat не ўстава́ць з ме́сца

2. ме́сца (у тэатры); біле́т;

a seat attendant білецёр (у тэатры);

book/reserve a seat зака́зваць біле́т папярэ́дне (у тэатр);

All seats are sold. Усе білеты прададзены.

3. fml ме́сца ў парла́менце;

have a seat in Parliament быць чле́нам парла́мента;

lose one’s seat цярпе́ць паражэ́нне на вы́барах

4. месцазнахо́джанне; цэнтр; сядзі́ба; асяро́дак;

a countу seat адміністрацы́йны цэнтр гра́фства (у Вяліка брытаніi) або́ акру́гі (у ЗША);

the seat of trouble прычы́на бяды́, ко́рань зла;

take a back seat займа́ць нязна́чную паса́ду, сці́плае стано́вішча;

the seat of war тэа́тр вае́нных дзе́янняў; ача́г вайны́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sorrow​1 [ˈsɒrəʊ] n.

1. (at/for/over) сму́так, скру́ха, журба́, журбо́та, сум;

public/national sorrow усенаро́дны сму́так;

a look of sorrow су́мны по́зірк;

cause a great deal of sorrow to smb. прыно́сіць вялі́кае го́ра каму́-н.;

feel sorrow for smb. сумава́ць па кім-н.;

in sorrow and in joy у го́ры і ра́дасці;

I say this more in sorrow than in anger. Я гавару гэта не таму, што злуюся, а таму, што гэта мяне засмучае;

He has had many sorrows in his life. Ён хлябнуў гора за сваё жыццё.

2. жа́ласлівасць, спачува́нне;

express sorrow at/for smth. выка́заць спачува́нне нако́нт чаго́-н.;

to my sorrow на жаль

3. pl. sorrows паку́ты;

the road of sorrows крыжо́вы шлях, хаджэ́нне па паку́тах

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

знайсці́, знайду́, зно́йдзеш, зно́йдзе; знайшо́ў, -шла́, -ло́; знайдзі́; зно́йдзены; зак.

1. каго-што. Заўважыўшы, узяць; выявіць у выніку пошукаў, назіранняў, роздумаў і пад.

З. грыб.

З. грошы на дарозе.

З. згубленую рэч.

З. выхад з цяжкага становішча.

З. новы спосаб рашэння задачы.

З. апраўданне чаму-н.

2. каго-што. Заспець, убачыць, выявіць дзе-н. ці ў якім-н. стане.

Не з. дома сябра.

З. каго-н. ляжачым хворым.

3. каго-што ў кім-чым. Зазнаць, сустрэць што-н. з боку каго-, чаго-н.

З. ў чым-н. суцяшэнне.

Я не знайшоў у гэтым нічога асаблівага.

З. добрага дарадчыка ў кім-н.

4. каго-што або з дадан. Прыйсці да высновы, палічыць, прызнаць, склаўшы думку пра каго-, што-н.

З., што таварыш праў.

З. неабходным паведаміць аб прыездзе.

Урач знайшоў яго здаровым.

5. прош. знайшо́ў (незак. цяпер. знахо́дзіць) з займ. ва ўскосн. скл. або з прысл. і з інф. Ужыв. пры іранічных адносінах да каго-, чаго-н. (разм.).

Знайшоў чаму радавацца (няма чаму радавацца). Знайшлі з-за чаго сварыцца (няма з-за чаго сварыцца). Знайшоў дурня (выражэнне нязгоды з кім-, чым-н., адмаўлення ад чаго-н.).

◊

Знайсці сабе смерць (магілу) дзе (высок.) — памерці, загінуць дзе-н.

Знайсці сябе — зразумець сваё прызванне, прызначэнне, правільна вызначыць свае інтарэсы, схільнасці.

|| незак. знахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; наз. знахо́джанне, -я, н. (паводле 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

то́лькі.

1. часц. вылучальна-абмежавальная. Не больш як, усяго.

Заплаціў т. тры рублі.

Дзяўчынцы т. два тыдні.

2. часц. абмежавальная. Не раней чым.

Я прыеду т. заўтра.

3. часц. абмежавальная. Выключна, адзіна; нічога, акрамя гэтага.

Ён будзе т. настаўнікам.

На ўроку мы т. чыталі.

4. часц. ўзмацн. (пры займенніку і прыслоўі звычайна ў адмоўных сказах). Узмацняе ўяўленне аб вялікай колькасці, аб’ёме і пад. чаго-н.

Чаго ён т. не расказваў.

Чаго т. не прыдумаюць людзі.

5. прысл. Зусім нядаўна (аб завяршэнні якога-н. дзеяння, наступленні якога-н. стану і пад.).

Дзеці т. павячэралі і спаць яшчэ не клаліся.

Я т. што прыехаў.

6. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з супраціўна-абмежавальнымі адносінамі.

Ноч была ціхая, т. сумна шумеў лес.

7. злуч. супраціўны. Злучае сказы з адносінамі неадпаведнасці.

Ён доўга гаварыў, т. я не паверыў яму.

8. злуч. далучальны. Ужыв. для сувязі членаў сказа і сказаў, якія ўдакладняюць або дапаўняюць выказаную думку.

Ён ніколі не расказваў пра сваё жыццё, хіба т. дзецям.

9. злуч. часавы. Ужыв. ў даданых сказах часу, калі падзеі, аб якіх гаворыцца ў галоўным сказе, пачынаюцца адразу ж пасля падзей даданага сказа.

Т. мы заснулі, і тут жа раздаўся стук у акно.

10. злуч. умоўны. Падпарадкоўвае даданыя сказы са знач. рэальнай умовы.

Школу ты закончыш паспяхова, т. старайся.

◊

Толькі і — выражае ўзмоцненае адценне абмежавання.

Усе толькі і гавораць пра каханне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наўме́ нареч.

1. на уме́, в уме́;

гэ́та не было́ ў яго́ н. — это́ не́ было у него́ на уме́;

2. (с отрицанием) не до (чего-л.);

цяпе́р гэ́та яму́ не н. — тепе́рь ему́ не до э́того;

◊ трыма́ць сваё н. — име́ть за́днюю мысль;

гало́днай куме́ хлеб н. — посл. голо́дной куме́ хлеб на уме́;

што ў каго́ н., той пра то́е і дзяўбе́ — посл. у кого́ что боли́т, тот о том и говори́т;

жыво́му жыво́е н. — посл. живо́й о живо́м и ду́мает

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я

1. род., вин. мяне́; дат., предл. мне; твор. мной, мно́ю; мн. мы мест. личн. я;

2. в знач. сущ., нескл., ср. я;

маё друго́е «я» — моё второ́е «я»;

◊ па мне — по мне;

я ду́маю! — я ду́маю!;

паказа́ць сваё «я» — показа́ть своё «я»;

не я бу́ду, калі́ не... — не я бу́ду, е́сли не...;

я не я, і кабы́ла не мая́! — погов. я не я, и ло́шадь не моя́!;

на табе́, бо́жа, што мне няго́жа — погов. на тебе́ бо́же, что мне него́же

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)