Verbum

анлайнавы слоўнік

ты́дзень, ‑дня, м.

Адзінка вылічэння часу ад панядзелка да наступнай нядзелі ўключна. Другі дзень тыдня. □ Бадай кожны тыдзень у панядзелак ездзіў [Міхалка] .. на кірмаш [у мястэчка]. Бядуля. // Адрэзак часу ў сем дзён, які адлічваецца з любога дня; сямідзённы тэрмін. Туравец падумаў, што яны з Машай не бачыліся ўжо цэлы тыдзень. Мележ. Дзед Аўсей .. калі гаварыў аб якіх падзеях, то .. дакладна вызначаў іх час: — Гэта было... тыдзень пасля таго, як мы выязджалі на баявую аперацыю. Лынькоў. // чаго або які. Сямідзённы прамежак часу, вызначаны для правядзення якой‑н. грамадскай работы, кампаніі. Тыдзень малдаўскай літаратуры праходзіць у знамянальныя дні. «Звязда».

•••

Рабочы тыдзень — пэўная колькасць дзён у тыдні, прызначаных для работы.

Без году тыдзень — зусім нядаўна.

Сем пятніц на тыдні ў каго гл. пятніца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ліўр

(фр. livre, ад лац. libra = фунт)

1) сярэбраная манета ў сярэдневяковай Францыі;

2) грашовая адзінка ў Францыі да ўвядзення франка (1799 г.), роўная 240 дэнье;

3) даўнейшая французская мера вагі, роўная 1/2 кг.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

knot

[nɑ:t]

1) ву́зел -ла́ m.

2) бант -а m., ба́нцік -а m., dim.

3) су́вязь f.

nuptual knot — сужэ́нства

4) на́расьць f. (на дрэ́ве)

5) ву́зел -ла́ m. (адзі́нка ху́ткасьці вадапла́ваў)

6) ця́жкасьць, перашко́да f.; замі́нка, за́гваздка f.

1) завя́заваць вузло́м

2) зблы́тваць (-ца), заблы́таць (-ца) у вузлы́

3) завя́зваць, рабі́ць фрэ́ндзлі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

ВІ́ЛЕНСКА-ТРО́КСКІ ПАВЕ́Т,

адм-тэр. адзінка ў Зах. Беларусі ў 1922—39. 8.1.1922 польскі ўрад правёў выбары ў часовы сейм Віленшчыны (т.зв. Сярэдняй Літвы), які 20.2.1922 прыняў рашэнне аб далучэнні яе да Польшчы. Пастановай урада Польшчы ад 6.4.1922 утвораны Віленска-Трокскі павет у складзе Віленскай зямлі, з 22.12.1925 Віленскага ваяводства. Цэнтр павета — г. Трокі (сучасны Тракай, Літва). Пл. 183 км², нас. 168 879 чал. (без Вільні). Павет падзяляўся на 18 гмін. Пасля вызвалення Зах. Беларусі ўрад СССР у кастр. 1939 перадаў павет у склад Літвы, дзе асн. яго тэр. пазней склала Тракайскі р-н.

т. 4, с. 163

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АКТЫ́ЎНАЯ МАГУ́ТНАСЦЬ,

сярэдняе за перыяд значэнне імгненнай магутнасці пераменнага току. Вызначаецца $<P> = \frac{1}{T} \int_{T}^{0} p ∙ dt$ , дзе T — перыяд, p — імгненная магутнасць. Характарызуе скорасць пераўтварэння электрамагн. энергіі ў інш. віды энергіі (цеплавую, светлавую, мех. і г.д.). Для эл. ланцуга аднафазнага (сінусаідальнага) току $<P> = U ∙ I ∙ cos φ$ , для трохфазнага пры сіметрычнай нагрузцы $<P> = \sqrt{3} ∙ U ∙ I ∙ cos φ$ , дзе U, I — дзейныя значэнні напружання і току адпаведна, φ — вугал зруху фаз паміж U і I, cos φ — каэфіцыент магутнасці. З поўнай магутнасцю S актыўная магутнасць звязана суадносінамі $<P> = S ∙ cos φ$ . Адзінка вымярэння актыўнай магутнасці — ват (вт).

т. 1, с. 214

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАЕ́ННАЯ АКРУ́ГА,

ваенна-адм. адзінка, тэр. агульнавайсковае аб’яднанне, у якое ўваходзяць злучэнні, часці, ваенна-навучальныя і розныя мясц. ваенныя ўстановы. Падзел тэр. краіны на ваенныя акругі практыкуецца ў многіх дзяржавах і мае на мэце забяспечыць правядзенне мерапрыемстваў, звязаных з падрыхтоўкай краіны і ўзбр. сіл на выпадак вайны, больш мэтанакіравана арганізаваць падрыхтоўку войск і штабоў. Бываюць прыгранічныя і ўнутраныя В.а., звычайна іх называюць па найменнях гарадоў або мясцовасці, дзе дыслацыруюцца іх упраўленні. У СССР (паводле стану на 1991) існавала 16 ваенных акруг, адной з якіх была Беларуская ваенная акруга, на базе якой створаны Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь.

т. 3, с. 443

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГО́ЖАЎСКАЕ ВАЯВО́ДСТВА

(Województwo Gorzowskie),

адм.-тэр. адзінка на ПнЗ Польшчы. Пл. 8,5 тыс. км, нас. 507 тыс. чал., гарадскога каля 62% (1991). Адм. ц. — г. Гожаў-Велькапольскі. Найб. гарады: Костшын, Хошчна, Дэмбна, Барлінэк і інш. Размешчана на зах. ч. Гожаўскай катлавіны, на Пн заходзіць Паморскае Паазер’е, на Пд — Велікалольскае Паазер’е. Клімат умераны. Сярэдняя т-ра студз. -1,5 °C, ліп. 18,2 °C, ападкаў 650 мм за год. Гл. рака — Варта (прыток Одры). 44,1% паверхні займаюць лясы. Прам-сць: дрэваапр., папяровая, хім., электратэхн. лёгкая. Вырошчваюць пшаніцу, жыта, бульбу, кармавыя і тэхн. культуры. Гадуюць буйн. раг. жывёлу, свіней.

т. 5, с. 321

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

złoty

I м.

злоты (грашовая адзінка Польшчы)

II złot|y

залаты;

~у medal — залаты медаль;

w ~ym humorze — у цудоўным настроі;

~y wiek czego — залаты век чаго;

mój ~y! — мой даражэнькі!;

~а młodzież — залатая моладзь;

~е gody (wesele) — залатое вяселле

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ампе́р

[фр. A. Ampère = прозвішча фр. фізіка (1775 — 1836)]

асноўная адзінка сілы электрычнага току ў Міжнароднай сістэме адзінак (СІ), роўная сіле току паміж двума паралельнымі праваднікамі, размешчанымі ў вакууме на адлегласці 1 м адзін ад другога.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ват

[англ. watt, ад D. Watt = прозвішча англ. інжынера і вынаходцы (1736—1819)]

адзінка вымярэння магутнасці электрычнага току ў Міжнароднай сістэме адзінак (СІ), роўная магутнасці, пры якой за 1 с раўнамерна выконваецца работа ў 1 джоўль.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)