Verbum

сапра́на, нескл., н.

1. Самы высокі пеўчы (жаночы або дзіцячы) голас. Каларатурнае сапрана. □ [Алеся] была ўжо добра вядомай у Мінску салісткай хору, мела рэдкае па чысціні лірычнае сапрана. Рамановіч. // Спявачка з такім голасам.

2. Самая высокая партыя ў хоры.

3. Высокія па рэгістру разнавіднасці музычных інструментаў.

[Іт. soprano.]

семі́ты, ‑аў; адз. семіт, ‑а, м.; семітка, ‑і, ДМ ‑тцы; мн. семіткі, ‑так; ж.

Група народаў, былых або цяперашніх насельнікаў Паўночнай і Усходняй Афрыкі і Пярэдняй Азіі, да якіх адносяцца старажытныя вавіланяне, асірыйцы, фінікійцы і іншыя, а таксама сучасныя народы: арабы, сірыйцы, яўрэі, эфіопы.

[Ад імені Сіма, аднаго з трох братоў, якія з’яўляцца, паводле біблейскага падання, роданачальнікамі зямных плямён.]

смяро́тнік, ‑а, м.

Той, хто асуджаны на смерць або прыгавораны да пакарання смерцю. Ледзь перастаўляючы ногі, раз-пораз адпачываючы на прыдарожных кам[янях] і ў кюветах, пляліся счарнелыя чалавечыя здані — смяротніка Трасцянца, вязці, вывезеныя фашыстамі ў турмы другіх гарадоў, у канцэнтрацыйныя лагеры, на прымусовыя работы. Карпаў.

стымулява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак. і незак., каго-што.

Паскорыць (паскараць) або ўзмацніць (узмацняць) ажыццяўленне чаго‑н. Стымуляваць развіццё раслін. Стымуляваць развіццё жывёлагадоўлі. □ Людзі працы ўмеюць пастаяць за плён сваёй працы, за свае здабыткі, за сваю свабоду. Бо толькі свабода стымулюе стваральную працу. «Звязда».

стэрэаты́п, ‑а, м.

1. Металічная, гумавая або пластмасавая копія друкарскага набору, якая служыць для друкавання шматтыражных і паўторных выданняў; матрыца.

2. перан. Нязменны, агульнапрыняты ўзор, якога прытрымліваюцца; шаблон, трафарэт. У многіх артыкулах і вершах сталі стэрэатыпам «крывавыя мазалі» як сімвал працы і людскога гора. Грахоўскі.

[Ад грэч. stereos — цвёрды і typos — адбітак.]

суправаджа́ючы,

1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад суправаджаць.

2. у знач. наз. суправаджа́ючы, ‑ага, м. Той, хто суправаджае каго‑, што‑н. з мэтай аховы, канваіравання або як праваднік. Камандзір злучэння прапанаваў яму суправаджаючых да Бярэзіны, але Валодзя адмовіўся. Федасеенка.

3. Дзеепрысл. незак. ад суправаджаць.

сядзе́цца, ‑дзіцца; безас. незак.

(звычайна з адмоўем). Пра наяўнасць жадання ці магчымасці сядзець або заставацца, быць дзе‑н. Дзеду Талашу не сядзіцца ў хаце. Колас. [Лубяну] .. не сядзелася на месцы — надзвычайна вялікая была ўсхваляванасць. Шамякін. «Чаго .. [Косціку] на земснарадзе не сядзелася?» — не мог зразумець Міканор Іванавіч. Даніленка.

то́рмазны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да тормаза (у 1 знач.). Тормазны рычаг. Тормазны кран. // З тормазам. Тормазнае кола. // Такі, дзе знаходзіцца тормаз або тормазнае прыстасаванне. Тормазная пляцоўка. Тормазныя тамбуры вагонаў.

2. Спец. Які мае адносіны да тармажэння (у 2 знач.). Тормазны працэс.

указа́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які служыць для ўказання на што‑н. або чаго‑н. Да [горада] былі скіраваны ўсе ўказальныя знакі франтавых дарог. Грамовіч.

2. У граматыцы — які выражае ўказанне на прадмет. Указальны займеннік. Указальная часціца.

•••

Указальны палец — другі палец на руцэ паміж вялікім і сярэднім.

уцяка́ч, уцекача, м.

1. Той, хто ўцякае або ўцёк адкуль‑н. У [партызанскія].. рады ўліваліся ўсё новыя і новыя людзі — калгаснікі, абкружэнцы, уцекачы з нямецкага палону. М. Ткачоў.

2. Разм. Тое, што і бежанец.

•••

Даць (задаць) уцекача — тое, што і даць (задаць) дзёру (гл. даць).