го́ла,
1. Прысл. да голы.
2. безас. у знач. вык. Пуста, нікога або нічога няма. Увечары на вуліцы стала пуста, гола: з канца ў канец не сустрэць чалавека. Скрыган. Мы ў полі, пры лесе, Ссякалі капусту. А сёння там гола, А сёння там пуста. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гугня́вы, ‑ая, ‑ае.
Які гаворыць або спявае ў нос. Прыгожая маладая дзяўчына не хацела ісці замуж за нелюбімага, ды можа яшчэ якога-небудзь гугнявага .. старога. Краўчанка. // Які мае непрыемнае насавое адценне (пра голас, гаворку). Натоўп людзей не слухаў гугнявага чытання, якое зрывалася на крык. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бура́н, ‑у, м.
Моцны вецер, які паднімае хмары сухога снегу або пяску; снежная бура, завея, завіруха (звычайна ў стэпах, на адкрытых месцах). Потым налятае буран, і Міцька падае разам са слупам. Кулакоўскі. Пераскочыць зверху пясчаны буран не ўдасца: самалёт не падымаецца на такую вышыню. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вера́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Адкрытая або зашклёная тэраса ўздоўж сцяны дома. Для сталоўкі была пастаўлена спецыяльная хата, накрытая чарапіцаю, з двума прыгожымі ганкамі і прасторнымі верандамі. Колас. З хола я прайшоў на адкрытую веранду, каб паглядзець на горад і на акіян. В. Вольскі.
[Англ. vernda.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апылі́ць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
1. Зрабіць апыленне (у 1 знач.). «Кольки ж.. яны зробяць вылетаў за дзень! — думае.. [Міхалка]. — Колькі кветак апыляць, колькі мёду назносяць у соты!» Якімовіч.
2. Пакрыць пылападобным атрутным саставам расліны, глебу, вадаёмы з мэтай знішчэння шкодных насякомых або ўзбуджальнікаў хвароб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́сма, ‑ы, ж.
Род расліннай фарбы для валасоў. Басма — сцёртае ў парашок лісце індыга.
[Цюрк.]
басма́, ‑ы́; мн. ба́смы, ‑аў; ж.
Гіст.
1. Тонкія лісты золата, серабра або медзі з выціснутымі малюнкамі, якія ўжываліся для ўпрыгожанняў.
2. У час татарскага нашэсця — пячатка з адбіткам партрэта хана.
[Цюрк. басма — адбітак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пуск, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выпускаць — выпусціць (у 2, 5 і 6 знач.).
2. Частка літаратурнай або навуковай працы, выдадзеная асобнай кнігай, брашурай.
3. Група навучэнцаў, якія скончылі навучальную ўстанову адначасова. Увесь наш выпуск — васемнаццаць чалавек — пасылаюць вучыцца далей у машынабудаўнічы інстытут. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акадэ́мік, ‑а, м.
1. Вышэйшае вучонае званне, якое прысвойваецца буйнейшым вучоным, мастакам і пад. Акадэмік Акадэміі навук БССР. Акадэмік Акадэміі мастацтваў СССР. // Асоба, якая мае такое званне.
2. Разм. Той, хто скончыў курс вышэйшай навучальнай установы, якая носіць назву акадэміі, або вучыцца ў ёй.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алёс, алёсу і альсу, м.
Абл. Нізкі заліўны луг; зарослая хмызняком або трысцём нізіна; забалочанае месца. Побач з дарогай ляжаў цёмны дрымучы алёс. Там сярод дрэў угадваліся лаза, чарот і зялёныя завадзі. Ракітны. Нялёгка дарогаю гэтай ісці, Па алёсах глухіх, у высокім трысці. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
анты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Старажытнагрэчаскі або старажытнарымскі (пра культуру, мастацтва, грамадскі лад і пад.). Антычнае рабства. Антычная дэмакратыя. Антычная культура. Антычная літаратура. Антычны свет. Антычнае мастацтва.
2. Які нагадвае прыгажосцю статуі старажытнай свету; класічна правільны (пра рысы твару, формы цела і пад.). Антычны профіль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)