экспатрыя́цыя, ‑і, ж.

Дабравольнае ці прымусовае высяленне каго‑н. за межы радзімы, якое звязана звычайна з пазбаўленнем праў грамадзянства.

[Ад лац. ex — з і patria — радзіма.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

entlóhnen

vt

1) узнагаро́джваць (за працу); распла́чвацца (з кім-н.)

2) дава́ць разлі́к (каму-н.), звальня́я́ць (каго-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

=erei

суф. назоўнікаў ж.р. утварае назвы дзеянняў і стану, часцей за ўсё з ацэнкай пагарды, насмешкі: Spieleréi балаўство́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

samt

1.

prp (D) ра́зам (з)

das Schloss ~ dem Schlüssel — замо́к ра́зам з ключо́м

2.

adv

~ und sónders — усе́ ра́зам, усе́ за аднаго́, усе́ без выключэ́ння

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

БАНІФА́ЦЫЙ VIII

(Bonifacius VIII; свецкае Бенедзета Каэтані; Benedetto Caetani; каля 1235, Ананьі, Італія — 11.10.1303),

рымскі папа [1294—1303]. Актыўна змагаўся за папскую тэакратыю, за паліт. ўплыў у барацьбе з феад. манархіямі Еўропы. Пацярпеў паражэнне ў канфлікце з франц. каралём Філіпам IV Прыгожым, што з’явілася перадумовай Авіньёнскага паланення папаў.

т. 2, с. 280

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

наўздаго́н, прысл. і прыназ.

1. прысл. Услед за тым, хто (што) аддаляецца, адыходзіць. Апошні вагон вухнуў ветрам у твар Андрэю і ўцёк наўздагон. Пестрак. Бяжыш ты насустрач кулям з страшэнным бязгучным крыкам І тупат пяхотных дывізій спяшыць за табой наўздагон. Панчанка.

2. прыназ. з Д. Спалучэнне з прыназоўнікам «наўздагон» вырашае прасторавыя адносіны: ужываецца пры абазначэнні асобы ці прадмета, якія аддаляюцца і ўслед за якімі хто‑, што‑н. пасылаецца. Генадзь падняўся і шпарка пашыбаваў прэч. — Куды ж ты? — кідае наўздагон яму Мікола. Васілёнак. Косця выскачыў на ганак і доўга глядзеў .. [Наташы] наўздагон, аж пакуль яна не схавалася за хатамі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зла́зіць

I сов. (туда и обратно) сла́зить, сла́зать;

з. у склеп — сла́зить (сла́зать) в по́греб

II несов.

1. в разн. знач. слеза́ть; (с коня — ещё) спе́шиваться;

2. (о краске) слеза́ть, сходи́ть; см. зле́зці;

◊ злазь з да́ху, не псуй го́нтаў — посл. не бери́сь не за своё де́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ноч, -ы, мн. но́чы, начэ́й, нача́м, нача́мі, нача́х, ж.

Частка сутак з вечара да раніцы.

Не спаць начамі.

Зорная н.

○

Палярная ноч — частка года за Палярным кругам, калі сонца не падымаецца над гарызонтам.

◊

Ноч у ноч — кожную ноч.

Рабінавая ноч — цёмная летняя ноч з громам, маланкай, праліўным дажджом або толькі з бесперапыннымі зарніцамі.

|| ласк. но́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж., но́чанька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж. і но́чачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. начны́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ołtarz

м. алтар;

pójść z kim do ~a — пайсці з кім да алтара; ажаніцца з кім; выйсці замуж за каго;

wynosić kogo na ~e — абагаўляць, узносіць, праслаўляць каго

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

гна́цца, ганюся, гонішся, гоніцца; пр. гнаўся, ‑лася; незак.

1. Бегчы, імчацца за кім‑, чым‑н. следам, каб дагнаць або злавіць. Сабака гнаўся за зайцам. □ — Дзяржы, дзяржы яго! Каравул! — крычалі.. [Вірка і Бруй] і гналіся за Саўкам. Колас. / Пра з’явы прыроды, гукі і пад. І прайшла паўз мяне сінявокая, А за крокамі гналася рэха. Глебка. // перан. Спрабаваць зраўняцца з кім‑н. у якой‑н. справе. Гнацца за перадавікамі вытворчасці.

2. за чым. Спакушацца чым‑н., дамагацца чаго‑н. Не імкнуўся я ніколі За багаццем хіжа гнацца. Усяго ў мяне даволі — Цэлы свет — маё багацце. Панчанка.

3. Зал. да гнаць (у 1–6 знач.).

•••

Гнацца за доўгім рублём — шукаць лёгкага вялікага заработку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)